grudzień 2014 - Prawnik w Piasecznie

Uporczywe niewpłacanie podatku

Niektórzy przedsiębiorcy twierdzą, że niepłacenie na czas podatków jest najprostszym i najtańszym na rynku kredytem. Jednakże w pakiecie z tym „kredytem” można narazić się na postępowanie karno-skarbowe. Wykroczenie skarbowe, polegające na uporczywym niewpłacaniu podatku (art. 57 kodeksu karno-skarbowego), jest jednym z najczęściej stawianych zarzutów w praktyce karno-skarbowej. Zasadniczo czyn ten popełniany jest w ten sposób, że sprawca składa deklaracje podatkowe, ale nie uiszcza w terminie ujawnionego w tej deklaracji podatku. Osobą, która może popełnić wykroczenie polegające na uporczywym niewpłacaniu podatku, będzie podatnik albo osoba odpowiedzialna za zajmowanie się sprawami gospodarczymi podatnika (art. 9 § 3 kodeksu karno-skarbowego). Osobą odpowiedzialną może też być wspólnik spółki cywilnej, który odpowiada za niewpłacony na czas podatek VAT obliczony od prowadzonej przez spółkę cywilną działalności gospodarczej.

Jednocześnie przepis zawarty w art. 57 kodeksu karno-skarbowego wzbudza najwięcej kontrowersji, ponieważ zawiera niedookreślone słowo – „uporczywy”. Nie każde niewpłacenie podatku będzie podlegało karze grzywny. Niewpłacanie podatku musi mieć charakter uporczywy.

Zdaniem komentatorów musi istnieć pewna powtarzalność zachowania sprawcy polegająca na tym, że kilkakrotnie nie wpłacił podatku w terminie. A więc jednorazowe niewpłacenie podatku w terminie nie powinno prowadzić do odpowiedzialności karno-skarbowej, choć w doktrynie prawa karnego są także w tej materii zdania odmienne. Wydaje się, iż pojęcie uporczywe należy zdefiniować jako stan podlagający na powtarzającym się niepłaceniu podatku w terminie oraz trwałe utrzymywanie się tego stanu niepłacenia podatku. Istotnym elementem jest też negatywny stosunek sprawcy do zapłaty podatku w terminie (umyślność w zamiarze bezpośrednim) – ten element musi być udowodniony przez oskarżyciela publicznego.

Momentem popełnienia czynu jest ostatni dzień na zapłatę podatku (np.: do każdego 25 miesiąca jeśli chodzi o VAT, itp.). Ustalenie tej daty jest bardzo istotne, gdy chcemy sprawdzić czy nie nastąpiło przedawnienie karalności czynu (art. 44 § 4 k.k.s.), a więc czy upłynęło 5 lat (lub 10 lat) od ostatniego dnia, w którym miał być zapłacony podatek. Na przykładzie – jeśli podatnik nie zapłacił podatku VAT za październik 2014 roku (termin płatności – 25 listopada) to karalność tego czynu zasadniczo przedawni się z 26 listopada 2019 roku (lub 26 listopada 2024 roku, gdy przedstawiono zarzuty konkretnej osobie).

Zapłata zaległości podatkowej przed wszczęciem postępowania w sprawie o wykroczenie skarbowe (przed datą wydania postanowienia o wszczęciu dochodzenia) umożliwia zastosowanie przez sąd karny odstąpienia od wymierzenia kary (art. 57 § 2 k.k.s.).

Foto dzięki uprzejmości sakhorn38 / freedigitalphotos.net

Dodatkowy opis i oszacowanie nieruchomości

Przy dokonaniu pierwszego opisu i oszacowania nieruchomości komornicy często korzystają z tzw. operatu szacunkowego nieruchomości. Zdarza się w praktyce, że operat szacunkowy nie uwzględnia wszystkich dokonanych obciążeń lub ulepszeń nieruchomości. A w trakcie prowadzonego postępowania egzekucyjnego dłużnikowi oraz wierzycielowi powinno zależeć na tym, aby suma oszacowania nieruchomości odpowiadała realnej, rynkowej wartości nieruchomości.

Z różnych powodów zdarza się, że od momentu dokonania opisu i oszacowania nieruchomości do wyznaczonego terminu licytacji upływa kilka-kilkanaście miesięcy. W tym czasie nieruchomość może być remontowana lub modernizowana – co wpłynie na zwiększenie się jej wartości rynkowej lub też mogą się zdarzyć sytuacje losowe – zniszczenie nieruchomości wskutek pożaru czy też powodzi, skutkujące obniżeniem się rynkowej wartości tej nieruchomości. Warto wiedzieć, że sam upływ czasu nie jest dostateczną przyczyną do żądania ponownego przeprowadzenia opisu i oszacowania nieruchomości, jeśli nie zaszły zmiany wpływające istotnie na wartość nieruchomości.

Decyzja czy przeprowadzić dodatkowy opis i oszacowanie nieruchomości należy wyłącznie do komornika. Jeśli komornik przychyli się do wniosku o przeprowadzenie nowego opisu i oszacowania nieruchomości to strona niezadowolona z tej decyzji może wnieść skargę na czynności komornika. Podobnie jest, gdy komornik nie zdecyduje się na dodatkowy opis i oszacowanie nieruchomości. Strona niezadowolona z takiej decyzji komornika może zwrócić się do sądu ze skargą na czynności komornika. Jeśli jednak sąd pierwszej instancji uzna, że skarga na komornika nie jest zasadna to na takie postanowienie sądu nie przysługuje już zażalenie (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2013 r., III CZP 19/13).

Do złożenia wniosku o przeprowadzenie dodatkowego opisu i oszacowania nieruchomości dochodzi jedynie na wniosek wierzyciela lub dłużnika (art. 951 k.p.c.).

Praktyka wskazuje, że wniosek o przeprowadzenie dodatkowego opisu i oszacowania nieruchomości jest składany wyłącznie w celu przedłużenia egzekucji z nieruchomości.

Warto wiedzieć, że w sytuacji, gdy umorzono licytację nieruchomości dlatego, że nie było chętnych do jej licytowania na drugim terminie licytacyjnym to ponowne wszczęcie licytacji nieruchomości powinno wiązać się też i z nowym jej opisem i oszacowaniem.

Foto dzięki uprzejmości Evgeni Dinev / freedigitalphotos.net

Jak przejąć firmę po ojcu

Pokolenie pionierów przedsiębiorczości lat 90 ubiegłego wieku, jak wynika z mojej praktyki, robi się coraz bardziej zmęczone ciężką pracą i z chęcią przekazałoby stery przedsiębiorstwa młodszemu pokoleniu. Powstaje jednak pytanie – jak to mądrze zrobić? Jak przejąć prosperującą firmę po ojcu lub zapracowanej matce? Na co zwrócić uwagę?

Na początku, warto zastanowić się komu chcemy przekazać przedsiębiorstwo. Najczęściej wybierane są dwa modele – albo przygotowywanemu od lat do prowadzenia rodzinnego biznesu młodszemu pokoleniu (syn, córka, zięć, itp.) lub też zaufanemu pracownikowi, gdy młodsze pokolenie nie jest zainteresowane pracą w rodzinnej firmie.

Dla uproszczenia przyjmę, że przedsiębiorstwo jest prowadzone jako działalność gospodarcza osoby fizycznej oraz ma być przekazane komuś z najbliższej rodziny (synowi, córce).

Darowizna przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną

Pierwszym rozwiązaniem, jakie jest stosowane w tego typu sytuacjach, to zawarcie umowy darowizny. W umowie darowizny darczyńca prowadzący przedsiębiorstwo zarobkowe zobowiązuje się do jego przekazania na określony w tej umowie dzień. Do umowy darowizny warto dołączyć przygotowane ad hoc sprawozdanie finansowe aby można było precyzyjnie określić, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa oraz jaka jest wartość rynkowa darowizny. Jest to istotne dla potrzeb m.in. taksy notarialnej oraz wysokości podatku od czynności cywilnoprawnych. Oczywiste jest, że przekazanie przedsiębiorstwa w drodze darowizny na rzecz dziecka nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na podstawie wyłączenia zawartego w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten stanowi, że przepisów tej ustawy o PIT nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ale to wyłączenie z opodatkowania PIT-em dotyczy obdarowanego (syna, córki) a co z darczyńcą (ojcem, matką)? Otóż to wyłączenie nie obejmuje darczyńców.

A więc darowizna przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną to, moim zdaniem, rozwiązanie ryzykowne podatkowo dla darczyńcy. Dlaczego?

Dlatego, że powstaną niekorzystne konsekwencje podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych. Po pierwsze, darczyńca przekazując nieodpłatnie całe przedsiębiorstwo powinien skorygować koszty uzyskania przychodu, w tym w szczególności poniesione wydatki związane z zakupem np.: towarów do sprzedaży, które nie zostały sprzedane, lecz darowane (art. 22 ust. 1 ustawy o PIT). A więc darczyńca będzie miał większy podatek dochodowy do zapłacenia, po dokonaniu korekty kosztów uzyskania przychodów. Po drugie, mimo wyłączenia z opodatkowania samej czynności darowizny powstaną dla obdarowanego negatywne konsekwencje już po jej dokonaniu. Przykładowo, obdarowany nie będzie miał kosztów uzyskania przychodów od towarów, produktów, itp. które otrzymał w ramach darowanego przerdsiębiorstwa. A więc także obdarowany prowadząc przedsiębiorstwo zapłaci niepotrzebnie zawyżony podatek dochodowy od osób fizycznych, gdyż będzie miał zawyżony dochód ze względu na mniejsze koszty uzyskania przychodów. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują szczególnej regulacji w stosunku do towarów, produktów, stanów magazynowych, itp. pozwalającej ustalić, podobnie jak to jest przy środkach trwałych i wartościach niematerialnych i prawnych, jaka wartość może być uznana jako podatkowy koszt uzyskania przychodu (art. 22g ust. 15 ustawy o PIT).

Wniesienie aportem przedsiębiorstwa do spółki z o.o.

Drugim rozwiązaniem, eliminującym opisane powyżej niekorzystne konsekwencje w podatku dochodowym od osób fizycznych, jest założenie spółki z o.o. (koszty samodzielnego założenia spółki z o.o. są wyszczególnione tutaj: Jakie są koszty założenia spółki z o.o.). Następnym krokiem będzie podjęcie uchwały zgromadzenia wspólników o wniesieniu na kapitał zakładowy i kapitał zapasowy przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną. Po dokonaniu aportu przedsiębiorstwa do spółki z o.o. w działalności gospodarczej osoby fizycznej zamiast przedsiębiorstwa pojawią się udziały w spółce z o.o. Na tym etapie można rozważyć likwidację działalności gospodarczej osoby fizycznej oraz po przeprowadzeniu likwidacji przekazanie udziałów w spółce z o.o. „następnemu pokoleniu”. To rozwiązanie pozwala na stopniowe przekazywanie zarządzania nad działającym przedsiębiorstwem (zmiany w zarządzie spółki z o.o., zbywanie udziałów w spółce z o.o. rozłożone w dłuższym okresie czasu). Wariantem tego rozwiązania może być przekształcenie formy prowadzonej działalności gospodarczej w jednoosobową spółkę kapitałową (art. 551 § 5 k.s.h.).

Foto dzięki uprzejmości Ambro / freedigitalphotos.net

Prawo do spadku po rozwiedzionym rodzicu

Jakie prawa przysługują dziecku z pierwszego małżeństwa po śmierci rozwiedzionego rodzica? Czy przysługuje mu prawo do spadku po rozwiedzionym rodzicu? Na takie pytania trzeba odpowiedzieć, że zasadniczo dziecku przysługują określone prawa do spadku (lub zachowku) po rozwiedzionym rodzicu.

Jednakże zacząć należy od ustalenia czy dziecko utrzymywało jakiekolwiek kontakty ze swoim rodzicem. Często się zdarza, iż dziecko nie utrzymuje żadnych kontaktów z rodzicem, który doprowadził do rozpadu małżeństwa rodziców. Może też się zdarzyć, że dopiero w jakiś czas po śmierci dziecko dowiaduje się o tym, że rodzic nie żyje. Moment otrzymania informacji o śmierci rodzica jest bardzo istotny dla takiego dziecka, gdyż od tego dnia, w którym dowiedział się o tym, że rodzic nie żyje biegnie 6 miesięczny termin na zdecydowanie czy dziecko: (1) przyjmuje spadek wprost, (2) przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza, albo (3) odrzuca spadek. O tych trzech możliwościach pisałem we wpisach nt.: Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oraz Oświadczenie o odrzuceniu spadku.

Warto więc na tym etapie dowiedzieć się co wchodzi w skład masy spadkowej po zmarłym rodzicu. Jeśli są też długi to należy rozważyć czy nie lepiej przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza albo nawet i odrzucić spadek.

Następną sprawą jest to czy dziecko będzie dziedziczyć ustawowo czy też na podstawie testamentu.

Czy zmarła osoba pozostawiła testament można wstępnie ustalić korzystając z Notarialnego Rejestru Testamentów. W tym rejestrze są ujawnione testamenty sporządzone w biurze notarialnym, gdy osoba sporządzająca ten testament zażyczyła sobie wpisania testamentu do tego rejestru. Jednakże osoba zmarła mogła pozostawić nie tylko testament notarialny, ale też i testament pisemny (spisany ręcznie, z datą i podpisem) albo też ustnie w obecności dwóch świadków przed wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta, starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego). Jeśli osoba zmarła pozostawiła testament i nie uwzględniła w nim dziecka z pierwszego małżeństwa to i tak temu dziecku przysługuje prawo do zachowku. Prawo do zachowku oznacza zaś to, że takie dziecko ma prawo żądać 2/3 lub połowy tego co by temu dziecku przypadało, gdyby nie istniał testament.

Jeśli zmarła osoba nie pozostawiła testamentu to każde dziecko, niezależnie od tego czy pochodzi z pierwszego, czy też z następnego małżeństwa będzie dziedziczyło ustawowo razem z małżonkiem i pozostałymi dziećmi w częściach równych, z zastrzeżeniem, że udział małżonka nie może być mniejsza niż ¼ spadku.

Foto dzięki uprzejmości tiverylucky / freedigitalphotos.net