Zawarcie ugody po złożeniu pozwu – ogólne zasady zwrotu kosztów procesu

ugoda

Sąd, w każdym etapie postępowania, dąży do ugodowego załatwienia sprawy, w szczególności przez nakłanianie stron do mediacji. Oznacza to, że sąd na każdym posiedzeniu będzie wzywał strony do zawarcia ugody. Jeżeli strony będą chciały rozpocząć rozmowy ugodowe wówczas sprawa może zostać skierowana do mediacji (która jest oddzielnie płatna). Istnieje również możliwość zawarcia ugody bezpośrednio przed sądem (sąd zatwierdza taką ugodę) lub poza sądem.

Jeżeli nie dojdzie do zawarcia ugody wówczas sprawa będzie się toczyła w trybie procesowym (tak jak teraz).

Nie ma konieczności formułować jakichkolwiek żądań w zakresie chęci zawarcia ugody albowiem sąd sam musi pytać strony o możliwość zawarcia ugody. Wówczas jeżeli strony będą chciały rozpocząć rozmowy ugodowe sąd wyznaczy przerwę w celu rozpoczęcia rozmów.

Co do kosztów sądowych to ich zwrot będzie się różnił w zależności od tego, w jaki sposób będzie zawarta ewentualna ugoda, i tak:

  1. W przypadku zawarcia ugody przed sądem lub mediatorem, przed rozpoczęciem rozprawy przed sądem pierwszej instancji – opłata sądowa zostanie zwrócona w całości,
  2. W przypadku zawarcia ugody przed mediatorem po rozpoczęciu rozprawy – zwrócone zostanie ¾ opłaty,
  3. W przypadku zawarcia ugody przed sądem po rozpoczęciu rozprawy – opłata sądowa zostanie zwrócona w połowie,
  4. W przypadku zawarcia ugody pozasądowej opłata zostanie zwrócona w połowie, jeżeli powód cofnie pozew przed rozpoczęciem rozprawy. W innych przypadkach opłata sądowa nie zostanie zwrócona. W przypadku cofnięcia pozwu wskutek zawarcia ugody pozasądowej pozwany może żądać zasądzenia na jego rzecz kosztów postępowania (musi złożyć wniosek o zasądzenie). W ugodzie można jednak uzgodnić sposób ponoszenia kosztów (w tym kosztów zastępstwa procesowego).  

Odnośnie kosztów zastępstwa procesowego to zasadniczo nie są one zwracane w przypadku zawarcia ugody, a więc każda ze stron ponosi koszt zaangażowanego prawnika.  Zgodnie bowiem z art. 104 k.p.c. koszty procesu, w którym zawarto ugodę znoszą się wzajemnie, jeżeli strony nie postanowiły inaczej. Oznacza to, że jeżeli strony nie postanowią inaczej to same ponoszą koszty swoich pełnomocników.

Ugoda

ugoda

Z wezwaniem do zapłaty wiąże się możliwość zaproponowania dłużnikowi, zamiast kierowania sprawy do sądu, zawarcia ugody.

Przepisy przewidują dwa rodzaje ugód z dłużnikiem – (i) ugodę pozasądową oraz (ii) inicjowaną przez złożenie w sądzie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej – ugodę sądową.

 

Ugoda pozasądowa

Ugoda pozasądowa jest dokumentem zawieranym pomiędzy stronami w trakcie negocjacji. Z pewnością ugoda pozasądowa jest skutecznym sposobem na rozwiązanie istniejących sporów.

Po pierwsze, ugoda pozasądowa pozwala zaoszczędzić wydatki na opłaty sądowe oraz z pewnością oszczędza czas (terminy rozpraw w sprawach gospodarczych mogą być wyznaczane na kilkanaście miesięcy naprzód). Po drugie, ugoda pozasądowa pozwala na szybkie wyeliminowanie niepewności co do istniejących pomiędzy stronami praw i obowiązków.

Dobrze skonstruowana ugoda pozasądowa pozwala też zabezpieczyć interesy wierzyciela na wypadek, gdy dłużnik, mimo zawarcia ugody pozasądowej nie realizuje określonych w ugodzie obowiązków (np.: uznanie długu, dodatkowe zabezpieczenia długu, itp.).

Trzeba jednak pamiętać, że ugoda oznacza, iż obie strony ugody idą na ustępstwa – w przypadku wierzyciela może to być rezygnacja z części odsetek lub rozłożenie długu na raty; po stronie dłużnika ustępstwem może być właśnie uznanie długu lub zaproponowanie dodatkowych zabezpieczeń (poddanie się odpowiedzialności na podstawie art. 777 k.p.c.).

 

Ugoda sądowa

Ugoda pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem może też zostać zawarta przed sądem. Ugoda sądowa jest zawierana w trakcie postępowania pojednawczego, które rozpoczyna wierzyciel składając wniosek o zawezwanie dłużnika do próby ugodowej.

Postępowanie pojednawcze toczy się przed sądem rejonowym właściwym dla dłużnika, niezależnie od wartości przedmiotu sporu. Opłata sądowa od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej wynosi 40 zł. We wniosku o zawezwanie do próby ugodowej wierzyciel musi precyzyjnie określić swoje roszczenia; można do pisma dołączyć dowody na poparcie swoich roszczeń. Dokładne opisanie roszczeń jest o tyle istotne, że jednym ze skutków złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej jest przerwanie biegu przedawnienia – z tego też względu należy określić wobec jakich roszczeń będzie miało zastosowanie przerwanie biegu przedawnienia.

W praktyce nie każde zawezwanie kończy się zawarciem ugody. Wszystko zależy od wierzyciela i dłużnika. Wierzycielowi w większości przypadków zależy na zyskaniu czasu na zgromadzenie dowodów oraz uzyskanie przerwania biegu przedawnienia. Dla dłużnika wezwanie do próby ugodowej jest sposobnością do negocjacji z wierzycielem korzystnych warunków do spłaty długu.

 

foto dzięki uprzejmości  Ambro / freedigitalphotos.net