Zmarły pozostawił majątek, ale nie wiadomo, gdzie położone są nieruchomości

nieruchomości po zmarłym

W przypadku śmierci osoby i konieczności odnalezienia jej nieruchomości, można podjąć kilka kroków. Ważne jest, aby podjąć działania w odpowiedni sposób, z szacunkiem dla prywatności zmarłej osoby.

Potencjalny spadkobierca ma kilka możliwości.

Przejrzenie dokumentów prywatnych zmarłego

Poszukiwanie nieruchomości należy zacząć od przejrzenia dokumentów zmarłej osoby, zgromadzonych w jej miejscu zamieszkania. Dokumenty takie jak umowy zakupu nieruchomości, polisy ubezpieczeniowe, potwierdzenie zapłaty podatku od nieruchomości wskażą jakie nieruchomości pozostały po zmarłej osobie. Pomocne też będą prywatne listy, które mogą pomóc w identyfikacji nieruchomości, które zmarły posiadał. Także warto przejrzeć rachunki za media, takie jak woda, prąd, gaz, które są wystawiane na adres nieruchomości. W dokumentach prywatnych można odnaleźć wiele istotnych informacji na temat posiadanych przez zmarłego nieruchomości. Wyciągi bankowe mogą także zawierać informacje o płatnościach związanych z poszukiwanymi nieruchomościami, takie jak płatności za podatki od nieruchomości, kredyty hipoteczne, opłaty za utrzymanie nieruchomości, itp. Ponadto, decyzje podatkowe podatku od nieruchomości otrzymywane przez zmarłego będą zawierać informacje o posiadanych nieruchomościach.

Często też rodzina i bliscy zmarłej osoby mogą wiedzieć więcej o jego majątku i ewentualnych nieruchomościach. Może warto ich popytać o wszelkie informacje, które mogą posiadać na temat nieruchomości zmarłego.

Poproszenie komornika o sporządzenie spisu inwentarza

Komornicy mają dostęp do ksiąg wieczystych, gdzie zapisane są wszystkie nieruchomości. Można poprosić komornika o sprawdzenie jakie nieruchomości posiadał zmarły. Sporządzenie przez komornika spisu inwentarza wiąże się z koniecznością zapłaty kosztów sądowych jak i komorniczych. Warto przed złożeniem wniosku upewnić się jakie są całkowite koszty sporządzenia spisu inwentarza przez komornika. Można też zawsze poprosić komornika o podanie szacunkowej wyceny koniecznych kosztów, które będą do zapłacenia w trakcie przygotowywania spisu inwentarza.

Prosty wniosek o sporządzenie przez komornika spisu inwentarza może wyglądać tak:

[Data]

Komornik Sądowy przy Sądzie [Nazwa Sądu]

[Nazwa Komornika]

[Adres Komornika]

Dotyczy: [Twoje Imię i Nazwisko, Adres]

Szanowny Panie Komorniku,

Niniejszym składam wniosek o sporządzenie spisu inwentarza po zmarłym [Imię i Nazwisko, Adres, PESEL] na podstawie art. 637(1) Kodeksu postępowania cywilnego. Jestem jego spadkobiercą na podstawie [postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia].

Proszę o umówienie terminu sporządzenia spisu inwentarza, który pozwoli mi na przygotowanie się do tej procedury. Oświadczam, że jestem gotowy/a do pełnej współpracy w tym procesie.

Z góry dziękuję za Pańską uwagę i czekam na potwierdzenie odbioru tego wniosku oraz informację o planowanym terminie.

Z poważaniem,

[Twoje Imię i Nazwisko]

[Twoje Dane Kontaktowe]

Pamiętaj, że procedura legalnego przejęcia nieruchomości po zmarłym może być skomplikowana i wymaga zazwyczaj pomocy adwokata lub radcy prawnego. Powyższe informacje są ogólne i mogą nie odzwierciedlać wszystkich szczegółów prawnych związanych z procesem dziedziczenia nieruchomości.

Postępowanie spadkowe

spadek

            W razie śmierci osoby, po której dochodzi do dziedziczenia, warunkiem niezbędnym prawnego potwierdzenia faktu dziedziczenia jest przeprowadzenie stosownego postępowania spadkowego. Może ono zostać wykonane na 2 sposoby: przed sądem w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku albo przed notariuszem poprzez sporządzenie protokołu dziedziczenia i aktu poświadczenia dziedziczenia. Postępowanie przed notariuszem z założenia jest szybsze, ale jest uwarunkowane obecnością wszystkich potencjalnych spadkobierców ustawowych i ewentualnie spadkobierców testamentowych oraz zapisobierców. W razie braku możliwości uczestnictwa wszystkich zainteresowanych, sporu co do ważności testamentu, trudności z wywiedzeniem linii dziedziczenia itp., niezbędną drogą będzie postępowanie sądowe. Zainicjować je może każda osoba mająca w tym interes, tak więc niekoniecznie to musi być spadkobierca czy zapisobierca, ale przykładowo wierzyciel zmarłego, który chce uzyskać zaspokojenie od spadkobierców swojego dłużnika.

            W toku sądowego postępowania spadkowego koniecznym jest przedłożenie sądowi szeregu dokumentów wykazujących linię dziedziczenia czy też podstawę dziedziczenia. Niezbędnym jest zawsze odpis aktu zgonu spadkodawcy, a w razie dziedziczenia testamentowego konieczny jest oryginał testamentu lub testamentów. Dodatkowo, w celu wykazania stopni pokrewieństwa należy złożyć w sądzie odpowiednie akty stanu cywilnego, tj. w szczególności odpisy aktów urodzenia lub odpisy aktów małżeństwa. Pamiętać należy, aby składane dokumenty były oryginalne.

            Co do zasady postępowanie przed notariuszem jest znacząco szybsze, ale nieco droższe, natomiast w bardziej skomplikowanych stanach faktycznych czy też sporów pomiędzy zainteresowanymi, niezbędnym będzie zainicjowanie postępowania przed sądem. W wyniku przeprowadzonego postępowania spadkowego właściwy organ (sąd lub notariusz) stwierdza, kto i w jakiej proporcji dziedziczy po zmarłej osobie. Dokument taki stanowi podstawę do prawnego stania się właścicielem lub współwłaścicielem majątku zostawionego przez spadkodawcę, czy też odpowiadania za długi spadkodawcy.

Nabycie zagranicznego spadku a podatek od spadków i darowizn w Polsce

podatek od zagranicznego spadku

Jedna z naszych klientek otrzymała spadek po ciotce, która była obywatelką austriacką i która na stałe mieszkała w Wiedniu. Spadkobierczyni ma polskie obywatelstwo i zamieszkuje na stałe w Polsce.  Majątek składał się z pieniędzy zdeponowanych na kontach bankowych oraz ruchomości znajdujących się na terytorium Austrii.

W związku z powyższym powstało pytanie czy nasza klientka jest zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn w Polsce.

Co podlega podatkowi od spadków?

Zgodnie z przepisami podatkowymi co do zasady opodatkowaniu polskim podatkiem od spadków i darowizn podlegać będzie nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Od powyższej zasady istnieje jednak wyjątek obejmujący opodatkowaniem także nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych, które podlegają wykonaniu za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku spadkobierca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z powyższym, jeśli w chwili otwarcia spadku spadkobierca ma obywatelstwo polskie lub stałe miejsce pobytu na terytorium Polski to w sytuacji nabycia w spadku przedmiotów lub praw majątkowych znajdujących się lub wykonywanych za granicą, spadkobierca będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn od nabytej własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz od nabytej własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą.

Należy wiedzieć, że podstawą opodatkowania każdego spadku jest wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych, po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego (moment przyjęcia spadku przez spadkobiercę).

W tym miejscu warto wskazać, że polskie przepisy podatkowe regulujące opodatkowanie spadków przewidują kilka ważnych zwolnień. Przykładowo, osoby najbliższe nie płacą podatku od spadków i darowizn.

Umowy międzynarodowe mogą zmodyfikować obowiązek podatkowy

Co więcej, obowiązek podatkowy będzie modyfikowany przez umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Zgodnie z art. 1 ust. 1 Konwencji pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austriacką o zapobieżeniu dwukrotnemu pobieraniu podatku spadkowego podpisanej w Wiedniu dnia 24 listopada 1926 r. (Dz. U. z 1928 r. Nr 61, poz. 557) – nieruchomy majątek spadkowy, pozostały po obywatelach każdego z obydwóch Umawiających się Państw, wliczając doń i przynależności, podlega podatkowi spadkowemu tylko w tym Państwie, w którem się znajduje.

Z kolei, przepisami tej Konwencji co do ruchomego majątku spadkowego, zasadniczo majątek spadkowy podlegać będzie podatkowi spadkowemu w tym Państwie, którego obywatelem był spadkodawca w chwili swej śmierci. Jak widać, spadek nabyty przez spadkobierczynię, posiadającą obywatelstwo polskie, zamieszkałą na stałe w Polsce, po obywatelce Austrii na podstawie przepisów Konwencji polsko-austriackiej podlega podatkowi spadkowemu tylko w Austrii. Nie ma też znaczenia to, iż podatek od spadków został zniesiony w Austrii w 2008 r.

Zawarcie umowy z osobą małoletnią

Zawarcie umowy z osobą małoletnią

W trakcie wykonywania czynności prawnych związanych z obrotem gospodarczym może zdarzyć się sytuacja, w której jedną ze stron będzie osoba niepełnoletnia. Najczęściej zdarza się to w wyniku odziedziczenia przez małoletniego spadku. Zasady zawierania umów, w których jedną ze stron jest osoba niepełnoletnia są następujące.

Polskie prawo dzieli małoletnich, czyli osoby poniżej 18 roku życia, na dwie grupy: od urodzenia do 13 roku życia i od 13 do 18 roku życia. Wyjątkowo, do drugiej grupy nie będą zaliczane osoby, które zawarły małżeństwo przed osiągnięciem pełnoletniości. Pierwsza grupa osób nie posiada zdolności do czynności prawnych, natomiast osoby z drugiej grupy posiadają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Konsekwencją tego jest nieważność co do zasady czynności prawnych (w tym umów) zawieranych przez osoby pozbawione zdolności do czynności prawnych. Wyjątkowo, osoby z obydwu grup zawierające umowy w drobnych bieżących sprawach życia codziennego zawierają skuteczną czynność prawną (np. przy dokonywaniu zakupów). W przypadku jednak, gdy czynność w drobnych bieżących sprawach życia codziennego zmierza do rażącego pokrzywdzenia małoletniego, to jest ona wtedy także nieważna. W doktrynie można zauważyć pogląd wskazujący, że rażące pokrzywdzenie małoletniego należy odmiennie odnosić do dziecka zdrowego psychicznie, a odmiennie wobec małoletniego z mentalną dysfunkcją, ponieważ „z wychowawczego punktu widzenia dziecku niezbędne jest zdobywanie doświadczenia, także drogą zawierania obiektywnie nieudanych, niekorzystnych transakcji” (A. Kidyba, Komentarz do art. 14 Kodeksu cywilnego, Lex).

Osoby małoletnie mogą dokonywać czynności prawnych z pomocą przedstawiciela ustawowego, którym co do zasady są rodzice posiadający pełną władzę rodzicielską (lub jeden z rodziców). Wyjątkowo, w razie czynności, w których stronami są dzieci pozostające pod władzą rodzicielską tych samych rodziców lub w których jedną ze stron jest dziecko, a drugą rodzic lub małżonek rodzica (chyba, że dotyczy to bezpłatnego przekazania rzeczy dziecku lub środków utrzymania), to przedstawicielem ustawowym dziecka nie może być żaden z rodziców, a kurator ustanowiony przez sąd. Jeśli małoletni ma być stroną innej umowy niż wymieniona w zdaniu poprzednim, to rodzic będzie musiał uzyskać zezwolenie sądu opiekuńczego (np.: Wydziału Rodzinnego i Nieletnich Sądu Rejonowego w Piasecznie), jeśli czynność zostałaby zakwalifikowana do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Oznacza to, że przykładowo bez zgody sądu nie będzie mogło dojść do zbycia nieruchomości czy do zawarcia umowy, przedmiotem której byłoby zobowiązanie po jednej ze stron takiego stosunku prawnego do świadczenia znacznej ilości pieniędzy.

Czynność prawna, w której jedną ze stron jest dziecko do 13 roku życia, może zostać zawarta wyłącznie z jej przedstawicielem ustawowym działającym w imieniu i za tego małoletniego. Nieco odmiennie przedstawia się sytuacja, jeśli chodzi o zawarcie czynności prawnej z osobą pomiędzy 13 a 18 rokiem życia, gdyż w takiej sytuacji prawo przewiduje wymóg zgody przedstawiciela ustawowego. Bez stosownej zgody dana czynność będzie nieważna. Warto również zwrócić uwagę, że sam małoletni, gdy osiągnie pełnoletniość, będzie mógł potwierdzić ważność zawartej przez niego czynności prawnej. Osoba zawierająca umowę z małoletnim może wyznaczyć jego przedstawicielowi ustawowemu termin na wyrażenie zgody; po bezskutecznym upływie tego terminu oświadczenie woli tej osoby staje się niewiążące.

Ze względów dowodowych należy uznać, że najbardziej uzasadnioną formą wyrażenia zgody przez przedstawiciela ustawowego jest forma pisemna. Jednocześnie, jeśli przepisy przewidują, że do ważności danej czynności prawnej potrzebna jest forma szczególna (np. przy sprzedaży nieruchomości forma aktu notarialnego), to zgoda przedstawiciela ustawowego również musi być dokonana w tej samej formie. Bez zgody wyrażonej w takiej formie, dana czynność również nie będzie ważna.

Opracował: adwokat Marcin Moj

Foto dzięki uprzejmości: Serge Bertasius Photography / freedigitalphotos.net

Wykreślenie hipoteki, gdy wierzyciel jest nieznany

Wykreślenie hipoteki, gdy wierzyciel nieznany

W obrocie nieruchomościami zdarzają się sytuacje, gdy nieruchomość przeznaczona do sprzedaży ma obciążoną hipotekę. Samo zaspokojenie wierzytelności nie prowadzi do automatycznego wykreślenia hipoteki, która zabezpieczała spłatę tej wierzytelności. Inaczej mówiąc, po zaspokojeniu wierzytelności (np.: po całkowitej spłacie pożyczki lub po uregulowaniu ostatniej raty kredytu bankowego) dłużnik wciąż będzie miał wpis w księdze wieczystej nieruchomości, którą obciążył hipoteką na rzecz swojego byłego wierzyciela.

Jeśli wierzytelność, zabezpieczona hipoteką, wygasła ponieważ dłużnik spłacił swój dług i znany jest wierzyciel to aby usunąć wpis hipoteczny były dłużnik musi zażądać od byłego wierzyciela, aby oświadczył o całkowitej spłacie długu. Jeśli zaś wierzyciel odmawia wydania dłużnikowi oświadczenia o całkowitej spłacie długu dłużnik ma możliwość wykreślenia wpisu hipotecznego w postępowaniu sądowym, na podstawie art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Żądanie pozwu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym powinno być formułowane w ten sposób, aby uzgodnić stan prawny wynikający z księgi wieczystej przez wykreślenie hipoteki z powodu wygaśnięcia wierzytelności, która została zabezpieczona tą hipoteką.

Jeśli jednak były dłużnik posiada oświadczenie wierzyciela o spłacie całego długu to dłużnik składa do sądu wieczystoksięgowego formularz KW-WPIS wraz z dołączonym oryginałem tego oświadczenia wierzyciela. Na tej podstawie sąd wieczystoksięgowy wykreśli hipotekę z księgi wieczystej nieruchomości.

Można spotkać się też z sytuacją, gdy dłużnik nie wie kto jest jego wierzycielem, na przykład z powodu znacznego upływu czasu od momentu wpisania hipoteki. W takim też przypadku dłużnik może wykreślić hipotekę w ten sposób, że dłużnik (właściciel nieruchomości obciążonej hipoteką) składa odpowiednią sumę, na którą opiewa hipoteka nieznanego wierzyciela do depozytu sądowego wraz z zrzeczeniem się odebrania tej kwoty. W tej sytuacji muszą być spełnione trzy warunki: wierzytelność, która została zabezpieczona hipoteką jest wciąż niespłacona (albo nie mamy informacji, że została spłacona), istnieją obiektywne trudności w ustaleniu, kto jest wierzycielem hipotecznym lub wierzyciel odmawia przyjęcia spłaty (lub w inny sposób uniemożliwia uregulowanie długu) oraz dłużnik składa odpowiednią kwotę do depozytu sądowego wraz z oświadczeniem, że zrzeka się odbioru tej kwoty z depozytu. Złożenie odpowiedniej kwoty do depozytu sądowego jest więc równoważne ze spełnieniem świadczenia (art. 470 k.c.). W postępowaniu o zezwolenie na złożenie depozytu sądowego sąd wyznaczy dla nieznanego wierzyciela kuratora, który będzie reprezentował jego interesy.

Po otrzymaniu prawomocnego postanowienia sądu o zezwoleniu na złożenie depozytu sądowego oraz po otrzymaniu potwierdzenia dokonania wpłaty odpowiedniej kwoty na depozyt sądowy właściciel nieruchomości składa formularz KW-WPIS wraz z wraz z dołączonym oryginałem postanowienia sądu i potwierdzeniem wpłaty kwoty na depozyt sądowy. Na tej podstawie sąd wykreśli hipotekę.

 

Foto dzięki uprzejmości renjith krishnan / freedigitalphotos.net

Ustalenie prawa do spadku u notariusza

Ustalenie prawa do spadku u notariusza

Od pewnego czasu spadkobiercy mogą wybrać sposób potwierdzenia nabycia praw do spadku po śmierci spadkodawcy. Do wyboru jest droga sądowa – wniosek o stwierdzenie nabycia spadku albo skorzystanie z usług notariusza, czyli sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia.

Opiszę w tym wpisie tę drugą możliwość a więc sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza. Aby notariusz mógł przystąpić do sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia najpierw musi być spełnionych kilka warunków, m.in.: nie może istnieć konflikt pomiędzy spadkobiercami (np.: kto jest a kto nie jest spadkobiercą); okoliczności sporządzenia testamentu, jeśli takowy istnieje, muszą być bezsporne; zmarły nie może być cudzoziemcem ani też w skład spadku nie może wchodzić nieruchomość położona za granicą oraz wszyscy spadkobiercy muszą się osobiście stawić w kancelarii notarialnej.

Jakie dokumenty należy przygotować do wizyty u notariusza? W zależności od skomplikowania sprawy notariusz może zażądać różnych dokumentów. Zasadniczo notariusz poprosi co najmniej o przedstawienie oryginałów następujących dokumentów: odpisu aktu zgonu spadkodawcy; odpisów aktów urodzenia (i ewentualnie małżeństwa) wszystkich spadkobierców; oryginałów testamentów, jeśli były sporządzone, akty własności nieruchomości, postanowienia o zasiedzeniu nieruchomości, wypisy z rejestru gruntów, itp.

Na początku notariusz sporządza protokół dziedziczenia, który zawiera oświadczenia spadkobierców m.in. dotyczące tego, jakie osoby są spadkobiercami, ile spadkodawca pozostawił testamentów (lub o braku testamentu), potwierdzenie, że nie było wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, nie toczy się postępowanie spadkowe ani też nie został już sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia, potwierdzenie, że w skład spadku nie wchodzi gospodarstwo rolne, potwierdzenie, że spadkodawca w chwili śmierci nie był cudzoziemcem, itp.

Spadkobiercy składają też przed notariuszem oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

Następnie, na podstawie sporządzonego protokołu dziedziczenia, notariusz przygotowuje akt poświadczenia dziedziczenia. Akt poświadczenia dziedziczenia jest niezwłocznie rejestrowany przez notariusza w odpowiednim rejestrze. Zarejestrowany notarialny akt poświadczenia ma taką samą moc prawną co prawomocne sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku (art. 95j ustawy o notariacie). Postępowanie przed notariuszem charakteryzuje się sprawnością i szybkością przeprowadzenia ustalenia prawa do spadku.

Warto pamiętać, że po zarejestrowaniu przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia powstaje u spadkobierców obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Spadkobiercy mogą skorzystać ze zwolnienia z tego podatku, pod warunkiem, że zgłoszą, na formularzu SD-Z2, nabycie w drodze spadku składników majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza. Takie zgłoszenie musi być dokonane przez każdego spadkobiercę odrębnie.

 

Foto dzięki uprzejmości Evgeni Dinev / freedigitalphotos.net

Jak przejąć firmę po ojcu

Jak przejąć firmę po ojcu

Pokolenie pionierów przedsiębiorczości lat 90 ubiegłego wieku, jak wynika z mojej praktyki, robi się coraz bardziej zmęczone ciężką pracą i z chęcią przekazałoby stery przedsiębiorstwa młodszemu pokoleniu. Powstaje jednak pytanie – jak to mądrze zrobić? Jak przejąć prosperującą firmę po ojcu lub zapracowanej matce? Na co zwrócić uwagę?

Na początku, warto zastanowić się komu chcemy przekazać przedsiębiorstwo. Najczęściej wybierane są dwa modele – albo przygotowywanemu od lat do prowadzenia rodzinnego biznesu młodszemu pokoleniu (syn, córka, zięć, itp.) lub też zaufanemu pracownikowi, gdy młodsze pokolenie nie jest zainteresowane pracą w rodzinnej firmie.

Dla uproszczenia przyjmę, że przedsiębiorstwo jest prowadzone jako działalność gospodarcza osoby fizycznej oraz ma być przekazane komuś z najbliższej rodziny (synowi, córce).

 

Darowizna przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną

Pierwszym rozwiązaniem, jakie jest stosowane w tego typu sytuacjach, to zawarcie umowy darowizny. W umowie darowizny darczyńca prowadzący przedsiębiorstwo zarobkowe zobowiązuje się do jego przekazania na określony w tej umowie dzień. Do umowy darowizny warto dołączyć przygotowane ad hoc sprawozdanie finansowe aby można było precyzyjnie określić, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa oraz jaka jest wartość rynkowa darowizny. Jest to istotne dla potrzeb m.in. taksy notarialnej oraz wysokości podatku od czynności cywilnoprawnych. Oczywiste jest, że przekazanie przedsiębiorstwa w drodze darowizny na rzecz dziecka nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na podstawie wyłączenia zawartego w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten stanowi, że przepisów tej ustawy o PIT nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ale to wyłączenie z opodatkowania PIT-em dotyczy obdarowanego (syna, córki) a co z darczyńcą (ojcem, matką)? Otóż to wyłączenie nie obejmuje darczyńców.

A więc darowizna przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną to, moim zdaniem, rozwiązanie ryzykowne podatkowo dla darczyńcy. Dlaczego?

Dlatego, że powstaną niekorzystne konsekwencje podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych. Po pierwsze, darczyńca przekazując nieodpłatnie całe przedsiębiorstwo powinien skorygować koszty uzyskania przychodu, w tym w szczególności poniesione wydatki związane z zakupem np.: towarów do sprzedaży, które nie zostały sprzedane, lecz darowane (art. 22 ust. 1 ustawy o PIT). A więc darczyńca będzie miał większy podatek dochodowy do zapłacenia, po dokonaniu korekty kosztów uzyskania przychodów. Po drugie, mimo wyłączenia z opodatkowania samej czynności darowizny powstaną dla obdarowanego negatywne konsekwencje już po jej dokonaniu. Przykładowo, obdarowany nie będzie miał kosztów uzyskania przychodów od towarów, produktów, itp. które otrzymał w ramach darowanego przerdsiębiorstwa. A więc także obdarowany prowadząc przedsiębiorstwo zapłaci niepotrzebnie zawyżony podatek dochodowy od osób fizycznych, gdyż będzie miał zawyżony dochód ze względu na mniejsze koszty uzyskania przychodów. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują szczególnej regulacji w stosunku do towarów, produktów, stanów magazynowych, itp. pozwalającej ustalić, podobnie jak to jest przy środkach trwałych i wartościach niematerialnych i prawnych, jaka wartość może być uznana jako podatkowy koszt uzyskania przychodu (art. 22g ust. 15 ustawy o PIT).

 

Wniesienie aportem przedsiębiorstwa do spółki z o.o.

Drugim rozwiązaniem, eliminującym opisane powyżej niekorzystne konsekwencje w podatku dochodowym od osób fizycznych, jest założenie spółki z o.o. (koszty samodzielnego założenia spółki z o.o. są wyszczególnione tutaj: Jakie są koszty założenia spółki z o.o.). Następnym krokiem będzie podjęcie uchwały zgromadzenia wspólników o wniesieniu na kapitał zakładowy i kapitał zapasowy przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną. Po dokonaniu aportu przedsiębiorstwa do spółki z o.o. w działalności gospodarczej osoby fizycznej zamiast przedsiębiorstwa pojawią się udziały w spółce z o.o. Na tym etapie można rozważyć likwidację działalności gospodarczej osoby fizycznej oraz po przeprowadzeniu likwidacji przekazanie udziałów w spółce z o.o. „następnemu pokoleniu”. To rozwiązanie pozwala na stopniowe przekazywanie zarządzania nad działającym przedsiębiorstwem (zmiany w zarządzie spółki z o.o., zbywanie udziałów w spółce z o.o. rozłożone w dłuższym okresie czasu). Wariantem tego rozwiązania może być przekształcenie formy prowadzonej działalności gospodarczej w jednoosobową spółkę kapitałową (art. 551 § 5 k.s.h.).

 

Foto dzięki uprzejmości Ambro / freedigitalphotos.net