Zawarcie ugody po złożeniu pozwu – ogólne zasady zwrotu kosztów procesu

ugoda

Sąd, w każdym etapie postępowania, dąży do ugodowego załatwienia sprawy, w szczególności przez nakłanianie stron do mediacji. Oznacza to, że sąd na każdym posiedzeniu będzie wzywał strony do zawarcia ugody. Jeżeli strony będą chciały rozpocząć rozmowy ugodowe wówczas sprawa może zostać skierowana do mediacji (która jest oddzielnie płatna). Istnieje również możliwość zawarcia ugody bezpośrednio przed sądem (sąd zatwierdza taką ugodę) lub poza sądem.

Jeżeli nie dojdzie do zawarcia ugody wówczas sprawa będzie się toczyła w trybie procesowym (tak jak teraz).

Nie ma konieczności formułować jakichkolwiek żądań w zakresie chęci zawarcia ugody albowiem sąd sam musi pytać strony o możliwość zawarcia ugody. Wówczas jeżeli strony będą chciały rozpocząć rozmowy ugodowe sąd wyznaczy przerwę w celu rozpoczęcia rozmów.

Co do kosztów sądowych to ich zwrot będzie się różnił w zależności od tego, w jaki sposób będzie zawarta ewentualna ugoda, i tak:

  1. W przypadku zawarcia ugody przed sądem lub mediatorem, przed rozpoczęciem rozprawy przed sądem pierwszej instancji – opłata sądowa zostanie zwrócona w całości,
  2. W przypadku zawarcia ugody przed mediatorem po rozpoczęciu rozprawy – zwrócone zostanie ¾ opłaty,
  3. W przypadku zawarcia ugody przed sądem po rozpoczęciu rozprawy – opłata sądowa zostanie zwrócona w połowie,
  4. W przypadku zawarcia ugody pozasądowej opłata zostanie zwrócona w połowie, jeżeli powód cofnie pozew przed rozpoczęciem rozprawy. W innych przypadkach opłata sądowa nie zostanie zwrócona. W przypadku cofnięcia pozwu wskutek zawarcia ugody pozasądowej pozwany może żądać zasądzenia na jego rzecz kosztów postępowania (musi złożyć wniosek o zasądzenie). W ugodzie można jednak uzgodnić sposób ponoszenia kosztów (w tym kosztów zastępstwa procesowego).  

Odnośnie kosztów zastępstwa procesowego to zasadniczo nie są one zwracane w przypadku zawarcia ugody, a więc każda ze stron ponosi koszt zaangażowanego prawnika.  Zgodnie bowiem z art. 104 k.p.c. koszty procesu, w którym zawarto ugodę znoszą się wzajemnie, jeżeli strony nie postanowiły inaczej. Oznacza to, że jeżeli strony nie postanowią inaczej to same ponoszą koszty swoich pełnomocników.

Wypowiedzenie pełnomocnictwa

wypowiedzenie pełnomocnictwa

Zdarza się, że pełnomocnik prowadzący sprawę sądową nie angażuje się w wymagany sposób w prowadzenie sprawy. W takim przypadku mocodawca wiedząc, że nie zmienia się koni podczas przeprawy przez rzekę, może rozważać czy nie lepiej będzie dla jego spraw aby odwołać pełnomocnika i powołać nowego. Ponieważ relacja mocodawca – pełnomocnik oparta jest na zaufaniu zmiana pełnomocnika nie wymaga przedstawienia szczególnej argumentacji tłumaczącej przyczyny wypowiedzenia pełnomocnictwa. Wypowiedzenie pełnomocnictwa może być skrótowe – informujące wyłącznie o fakcie cofnięcia pełnomocnictwa.

Jakie skutki ma wypowiedzenie pełnomocnictwa

Mocodawca może wypowiedzieć pełnomocnictwo w każdym czasie. Należy pamiętać, że oświadczenie woli w przedmiocie wypowiedzenia pełnomocnictwa powinno być adresowane do pełnomocnika, a nie do sądu (por. postanowienie SN z dnia 24 czerwca 1999 r., III CZ 50/99, LEX nr 521832). Wzór wypowiedzenia pełnomocnictwa można znaleźć tutaj: wypowiedzenie pełnomocnictwa.

Niemniej jednak, jeśli sąd w którym prowadził sprawę odwołany pełnomocnik nie został poinformowany o wypowiedzeniu pełnomocnictwa to dla sądu, do czasu przekazania informacji o odwołaniu pełnomocnika, pełnomocnik wciąż będzie reprezentował mocodawcę. Zawiadomienie o wypowiedzeniu pełnomocnictwa może przekazać mocodawca albo sam pełnomocnik. Zasadniczo, jeśli pełnomocnictwo zostało cofnięte adwokatowi lub radcy prawnemu zawiadomienie do sądu musi być dokonane przez byłego profesjonalnego pełnomocnika.

Warto wiedzieć, że jeśli sąd otrzymał zawiadomienie o wypowiedzeniu pełnomocnictwa i pomimo tego dokonałby doręczenia jakiegokolwiek pisma byłemu pełnomocnikowi, to takie doręczenie jest prawnie bezskuteczne. W tej sytuacji nie rozpocznie bieg np. termin do wniesienia apelacji.

Wybór drugiego pełnomocnika

Ustanowienie nowego pełnomocnika nie oznacza automatycznie, że poprzedniemu pełnomocnikowi zostaje wypowiedziane pełnomocnictwo. Mocodawca musi więc w takiej sytuacji zdecydować i jasno wyartykułować czy chce aby dwóch pełnomocników prowadziło mu sprawę sądową czy też decyduje się na odwołanie dotychczasowego pełnomocnika.

Forma wypowiedzenia pełnomocnictwa

Wypowiedzenie pełnomocnictwa może nastąpić na piśmie bądź ustnie w trakcie posiedzenia sądowego. Jeśli mocodawca wypowiada pełnomocnictwo na piśmie powinien zadbać o zawiadomienie sądu o dokonanym wypowiedzeniu, do informacji do sądu należy dołączyć odpowiednią ilość odpisów dla pozostałych uczestników postępowania. Warto też samodzielnie poinformować przeciwnika procesowego i innych uczestników postępowania sądowego o zmianie pełnomocnika.

 Pełnomocnictwo substytucyjne

Wraz z wygaśnięciem pełnomocnictwa wygasa również pełnomocnictwo substytucyjne.

Raportowanie schematów podatkowych

schematy podatkowe

Od 1 stycznia 2019 roku obowiązują przepisy wprowadzające obowiązkowe raportowanie schematów podatkowych. Przepisy te nakładają dodatkowe obowiązki zarówno na podmioty zajmujące się szeroko rozumianym doradztwem podatkowym[1] (promotorzy), jak również na klientów tych podmiotów.

Kto jest zobowiązany do zgłoszenia schematu podatkowego?

Zgodnie z art. 86a Ordynacji podatkowej, promotorem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, w szczególności, lecz nie wyłącznie doradca podatkowy, adwokat, radca prawny, pracownik banku lub innej instytucji finansowej doradzający klientom (podmioty kwalifikowane), a także osoba, która opracowuje, oferuje, udostępnia, wdraża lub zarządza wdrażaniem uzgodnienia. Promotorem może zostać każda osoba wykonująca wskazane powyżej czynności. Promotorem zgodnie z Ordynacją podatkową są wszystkie osoby, które zajmują się tego rodzaju czynnościami niezależnie od innych przepisów regulujących kwestie podmiotów legitymowanych do udzielania doradztwa podatkowego. Każda więc osoba, która faktycznie takie czynności wykonuje jest uznawana za promotora. Obowiązek raportowania schematów podatkowych obejmuje także podmioty, które korzystają ze schematów podatkowych stworzonych przez promotorów (klientów).

Co to jest schemat podatkowy?

Schematem podatkowym jest uzgodnienie, które: 1) spełnia kryterium głównej korzyści oraz posiada ogólną cechę rozpoznawczą opisaną w art. 86a § 1 pkt 6 Ordynacji podatkowej, albo 2) posiada szczególną cechę rozpoznawczą zgodnie z art. 86a § 1 pkt 13 Ordynacji podatkowej, lub 3) inną szczególną cechę rozpoznawczą opisaną w art. 86a § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej.

Kryterium głównej korzyści uważa się za spełnione, w sytuacji gdy podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej, mógłby zasadnie wybrać inny sposób postępowania, z którym nie wiązałoby się uzyskanie korzyści podatkowej, a korzyść podatkowa jest główną lub jedną z głównych korzyści, którą podmiot spodziewa się osiągnąć w związku z wykonaniem uzgodnienia.

Definicja schematu podatkowego, którego wystąpienie będzie rodziło ustawowy obowiązek poinformowania Szefa Krajowej Administracji Skarbowej jest bardzo szeroka. Raportowanie dotyczy nie tylko schematów, co do których podatnik zdecyduje się na wdrożenie, ale również tych, które są w fazie koncepcyjnej.

Zgodnie z Ordynacją podatkową, schematy krajowe podlegają raportowaniu wówczas, gdy korzystający jest podmiotem kwalifikowanym, tj. jego przychody, koszty lub aktywa w poprzedzającym lub bieżącym roku podatkowym przekraczają 10 mln euro lub schemat dotyczy rzeczy, lub praw o wartości rynkowej powyżej 2,5 mln euro (art. 86a par. 4 Ordynacji podatkowej, wartość ta aktualnie wynosi 10 750 000 złotych), a przy tym:

  1. główną lub jedną z głównych korzyści, którą korzystający spodziewa się osiągnąć w związku ze schematem, jest korzyść podatkowa – rozumiana jako każde obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego lub opóźnienie jego powstania i spełniony jest przynajmniej jeden inny warunek z tzw. ogólnej cechy rozpoznawczej; lub
  2. spełnia co najmniej jeden z szeregu różnych innych warunków (bez względu na to, jaka jest główna korzyść ze schematu), m.in.:
    1. ma wpływ na część odroczoną podatku dochodowego lub aktywa, albo rezerwy z tytułu podatku odroczonego, istotny dla jednostki w rozumieniu rachunkowym i wpływ ten przekracza 5 mln zł rocznie;
    1. dotyczy niepobrania podatku u źródła w kwocie powyżej 5 mln zł rocznie, który to podatek byłby pobrany w przypadku niestosowania umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub zwolnienia.

Promotor przekazuje Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informację o schemacie podatkowym w terminie 30 dni od dnia następnego po udostępnieniu schematu podatkowego, od następnego dnia po przygotowaniu do wdrożenia schematu podatkowego lub od dnia dokonania pierwszej czynności związanej z wdrażaniem schematu podatkowego – w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpi wcześniej.

Promotor informuje pisemnie korzystającego o numerze schematu podatkowego (NSP) tego schematu podatkowego, załączając potwierdzenie nadania NSP, niezwłocznie po jego otrzymaniu. W przypadku gdy w tym terminie schemat podatkowy nie posiada jeszcze NSP, promotor informuje o tym pisemnie korzystającego oraz przekazuje mu dane, o których mowa w art. 86f Ordynacji podatkowej, dotyczące schematu podatkowego.

Również korzystający zobowiązany jest do przekazania schematu w przypadkach, o których mowa w art. 86c Ordynacji podatkowej.

Treść informacji o schemacie podatkowym określona została w art. 86f Ordynacji podatkowej.

Sankcja za niezgłoszenie schematu podatkowego

Podmioty, które zdecydują się nie raportować schematów podatkowych, a które są zobowiązane do wdrożenia wewnętrznej procedury, mogą podlegać sankcji do 2 mln zł, natomiast promotor, który decyduje się zataić schemat podatkowy może narazić się na karę nawet do 10 mln zł.


[1] Na marginesie wskazujemy, że doradztwem podatkowym, zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym mogą zajmować się wyłącznie: 1) osoby fizyczne wpisane na listę doradców podatkowych; 2) adwokaci i radcowie prawni; 3) biegli rewidenci. Trzeba podkreślić, że osoba nieuprawniona, która zawodowo wykonuje czynności doradztwa podatkowego podlega grzywnie do 50 000 zł (art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym).

Kontrolowany nie wnosi uwag i zastrzeżeń do protokołu kontroli podatkowej?

Kontrolowany nie wnosi uwag i zastrzeżeń do protokołu kontroli podatkowej?

Po zakończeniu kontroli podatkowej organ kontrolujący przedstawia kontrolowanemu protokół z przeprowadzonej kontroli podatkowej. W tym protokole mają być przedstawione czynności, jakie przeprowadzili kontrolujący w trakcie kontroli. Ale zdarza się też, że urzędnicy prowadzący kontrolę dodają do treści protokołu „oświadczenia podatnika”, mimo że podatnik w trakcie odbierania swojego egzemplarza protokołu kontroli skarbowej żadnych oświadczeń nie składa.

W trakcie podpisywania takiego protokołu kontroli podatkowej i badania ksiąg należy zwrócić uwagę na nieprawidłową praktykę urzędników prowadzących kontrolę, polegającą w szczególności na dodaniu w treści protokołu oświadczenia osoby kontrolowanej o następującej treści: „Kontrolowany nie wnosi uwag i zastrzeżeń do sposobu i formy przeprowadzenia kontroli”. Mimo, że kontrolujący nie miał zamiaru składania takiego oświadczenia i faktycznie takiego oświadczenia nie złożył, to podpisując się pod takim stwierdzeniem przy odbieraniu swojej kopii protokołu kontroli skarbowej może się później zastanawiać czy faktycznie utracił ustawowe prawo do skorzystania z uprawnienia, jakie jest zagwarantowane w art. 291 § 1 Ordynacji podatkowej:

Kontrolowany, który nie zgadza się z ustaleniami protokołu, może w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia przedstawić zastrzeżenia lub wyjaśnienia, wskazując równocześnie stosowne wnioski dowodowe.

Trzeba to jasno powiedzieć: podatnik po podpisaniu protokołu z takim „oświadczeniem” nie traci możliwości przedstawienia swoich zastrzeżeń lub wyjaśnień do protokołu kontroli.

Po pierwsze, zawarcie oświadczeń, których kontrolowany podatnik nie wypowiadał w trakcie kontroli podatkowej, nie ma żadnego znaczenia dla ustawowo zagwarantowanych praw podatnika. Protokół kontroli, który jedynie dokumentuje przeprowadzone przez organ podatkowy czynności, nie może zawierać żadnych dodatkowych, niezłożonych swobodnie i samodzielnie oświadczeń podatnika, odnoszących się do jego praw, które aktualizują się dopiero po podpisaniu tego protokołu. Podatnik nie może z góry zrezygnować z wnoszenia zastrzeżeń lub wyjaśnień do protokołu kontroli podatkowej. A nawet gdyby podatnik podpisał się pod takim protokołem, zawierającym zredagowane przez organ podatkowy „oświadczenia” podsuwane do podpisu podatnikowi, to tego typu oświadczenia nie mają żadnej mocy prawnej i dla podatnika nie są w żadnym razie wiążące. Organ podatkowy nie może w żaden sposób wpływać na ustawowe uprawnienia podatnika.

Po drugie, praktyka kontrolujących do zawierania w protokole kontroli przymusowych oświadczeń podatnika jest nieprawidłowa i nie ma żadnego umocowania prawnego. Taka praktyka jest rażąco sprzeczna z art. 291 Ordynacji podatkowej, a także narusza zasady: legalności działania organów podatkowych (art. 120 Ordynacji podatkowej) i zaufania obywateli do państwa (art. 121 Ordynacji podatkowej).

Po trzecie, nawet gdyby podatnik dobrowolnie złożył takie oświadczenie, to zawsze w terminie 14 dni od doręczenia mu protokołu kontroli może zmienić zdanie i zauważając uchybienia organu podatkowego ma prawo do przedstawienia swoich wyjaśnień bądź zastrzeżeń do protokołu kontroli. Podatnik może też w tym terminie skorzystać z profesjonalnego pełnomocnika, który mając doświadczenie w postępowaniach podatkowych wskaże mu, czy otrzymany protokół kontroli skarbowej nie zawiera błędów merytorycznych bądź proceduralnych.

 

Foto dzięki uprzejmości jesadaphorn / freedigitalphotos.net