zobowiązania podatkowe Archives - Strona 2 z 3

Wznowienie postępowania podatkowego

Jeśli podatnik nie odwoła się od decyzji organu podatkowego to taka decyzja po upływie 14 dni staje się decyzją ostateczną. Decyzją ostateczną będzie taka decyzja podatkowa, od której nie służy podatnikowi odwołanie do organu wyższego stopnia. O odwołaniu się od decyzji podatkowej pisałem w tym wpisie: Odwołanie od decyzji podatkowej. Podatkowa decyzja ostateczna oznacza, że w zasadzie nie może być ona już zmieniona lub uchylona. Istnieją jednak sytuacje, kiedy ostateczna decyzja podatkowa powinna być wyeliminowana z porządku prawnego. Podatnik ma do wykorzystania kilka możliwości wzruszenia decyzji ostatecznych. Jednym z nadzwyczajnych środków wzruszenia decyzji ostatecznych jest uchylenie w całości lub w części decyzji ostatecznej, w trybie wznowienia postępowania podatkowego (art. 240-246 Ordynacji podatkowej).

Wznowienie postępowania podatkowego jest nadzwyczajnym trybem umożliwiającym ponowne rozpatrzenie sprawy podatkowej, która zdaniem podatnika zakończyła się wadliwą decyzją podatkową. Zasadniczo wadą musi być dotknięte postępowanie podatkowe, które doprowadziło do wydania ostatecznej decyzji podatkowej. We wznowionym postępowaniu podatkowym organ podatkowy będzie badał czy faktycznie zaistniała wadliwość postępowania podatkowego, oraz czy ta wadliwość miała wpływ na treść wydanej decyzji podatkowej, a więc czy zachodzą przesłanki do ponownego rozpatrzenia sprawy podatkowej i wydania nowej decyzji podatkowej o innym rozstrzygnięciu.

Jakie są więc przesłanki prowadzące do wznowienia postępowania podatkowego?

Wszystkie przesłanki prowadzące do wznowienia podstępowania podatkowego zostały szczegółowo wymienione w art. 240 § 1 Ordynacji podatkowej. Przykładowo, najczęściej spotykane przesłanki prowadzące do wznowienia postępowania podatkowego, to sytuacje, gdy po wydaniu ostatecznej decyzji podatkowej okazało się, że:

dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe (art. 240 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej),
strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu (art. 240 § 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej),
wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji nieznane organowi, który wydał decyzję (art. 240 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej).

Dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe

W tej przesłance chodzi o sytuacje, gdy sąd powszechny lub administracyjny wypowiedział się o jednym z dowodów będących podstawą do wydania ostatecznej decyzji podatkowej. Może to być jakikolwiek dowód w sprawie, tj. dokument, zeznania świadka, dowód z opinii biegłych itd. Sąd musi stwierdzić, że dowód jest fałszywy a podatnik żądając wznowienia postępowania podatkowego musi do wniosku dołączyć orzeczenie sądowe stwierdzające, że dowód ten został sfałszowany.

Strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu

Następną przesłanką jest niebranie przez stronę udziału w postępowaniu podatkowym nie z własnej winy. Podatnik wnoszący o wznowienie postępowania na tej podstawie musi wykazać dwie okoliczności, że: (1) nie brał udziału w postępowaniu podatkowym oraz (2) jego nieobecność była niezawiniona.

Ta przesłanka prowadząca do wznowienia postępowania podatkowego występuje przykładowo, gdy organ podatkowy nie zawiadamia podatnika o przeprowadzanych dowodach (art. 190 Ordynacji podatkowej) albo o możliwości wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów, by okoliczność faktyczną można było uznać za udowodnioną (art. 192 Ordynacji podatkowej), czy też nie informuje o możliwości zapoznania się z całokształtem zebranego materiału dowodowego (art. 200 § 1 Ordynacji podatkowej). Niektóre z sądów administracyjnych wskazują, iż do wznowienia postępowania podatkowego kwalifikuję się jedynie takie uchybienia, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Wznowienie postępowania z powołaniem się na to, że strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu podatkowym następuje wyłącznie na żądanie podatnika. Wniosek musi być złożony w terminie miesiąca od dnia powzięcia wiadomości o wydaniu decyzji podatkowej.

Jeżeli postępowanie podatkowe dotyczyło kilku podatników łącznie (np.: przy solidarnych zobowiązaniach podatkowych), każdy z tych podatników powinien uczestniczyć w całym postępowaniu podatkowym w charakterze strony.

Bardzo częstym przypadkiem uchybienia na tej podstawie będzie doręczenie decyzji byłemu pełnomocnikowi, który nie ma prawa do reprezentowania strony przed organem podatkowym.

Wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji nieznane organowi, który wydał decyzję

Następną przesłanką prowadzącą do wznowienia postępowania podatkowego jest wyjście na jaw istotnych dla sprawy nowych okoliczności faktycznych lub nowych dowodów istniejących w dniu wydania decyzji nieznanych organowi, który wydał decyzję.

Powyższą podstawę do wznowienia postępowania podatkowego stosuje się, gdy: (1) po wydaniu ostatecznej decyzji podatkowej wyszły na jaw nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody, (2) nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniały już w dniu wydania decyzji oraz (3) nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji nie mogą być znane organowi, który wydał decyzję.

Nowe okoliczności lub dowody muszą być istotne dla sprawy, tak aby mogły mieć wpływ na inne rozstrzygnięcie niż to zawarte w ostatecznej decyzji podatkowej.

Warto pamiętać, że zmiana linii interpretacyjnej stosowanej przez organ podatkowy nie jest nowym faktem ani dowodem, który mógłby stanowić przesłankę wznowienia postępowania.

Dopuszczalne jest wznowienie postępowania podatkowego zakończonego decyzją ostateczną, co do której sąd administracyjny skargę oddalił, jeżeli po wydaniu wyroku ujawnią się nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody.

Foto dzięki uprzejmości khunaspix / freedigitalphotos.net

Uporczywe niewpłacanie podatku

Niektórzy przedsiębiorcy twierdzą, że niepłacenie na czas podatków jest najprostszym i najtańszym na rynku kredytem. Jednakże w pakiecie z tym „kredytem” można narazić się na postępowanie karno-skarbowe. Wykroczenie skarbowe, polegające na uporczywym niewpłacaniu podatku (art. 57 kodeksu karno-skarbowego), jest jednym z najczęściej stawianych zarzutów w praktyce karno-skarbowej. Zasadniczo czyn ten popełniany jest w ten sposób, że sprawca składa deklaracje podatkowe, ale nie uiszcza w terminie ujawnionego w tej deklaracji podatku. Osobą, która może popełnić wykroczenie polegające na uporczywym niewpłacaniu podatku, będzie podatnik albo osoba odpowiedzialna za zajmowanie się sprawami gospodarczymi podatnika (art. 9 § 3 kodeksu karno-skarbowego). Osobą odpowiedzialną może też być wspólnik spółki cywilnej, który odpowiada za niewpłacony na czas podatek VAT obliczony od prowadzonej przez spółkę cywilną działalności gospodarczej.

Jednocześnie przepis zawarty w art. 57 kodeksu karno-skarbowego wzbudza najwięcej kontrowersji, ponieważ zawiera niedookreślone słowo – „uporczywy”. Nie każde niewpłacenie podatku będzie podlegało karze grzywny. Niewpłacanie podatku musi mieć charakter uporczywy.

Zdaniem komentatorów musi istnieć pewna powtarzalność zachowania sprawcy polegająca na tym, że kilkakrotnie nie wpłacił podatku w terminie. A więc jednorazowe niewpłacenie podatku w terminie nie powinno prowadzić do odpowiedzialności karno-skarbowej, choć w doktrynie prawa karnego są także w tej materii zdania odmienne. Wydaje się, iż pojęcie uporczywe należy zdefiniować jako stan podlagający na powtarzającym się niepłaceniu podatku w terminie oraz trwałe utrzymywanie się tego stanu niepłacenia podatku. Istotnym elementem jest też negatywny stosunek sprawcy do zapłaty podatku w terminie (umyślność w zamiarze bezpośrednim) – ten element musi być udowodniony przez oskarżyciela publicznego.

Momentem popełnienia czynu jest ostatni dzień na zapłatę podatku (np.: do każdego 25 miesiąca jeśli chodzi o VAT, itp.). Ustalenie tej daty jest bardzo istotne, gdy chcemy sprawdzić czy nie nastąpiło przedawnienie karalności czynu (art. 44 § 4 k.k.s.), a więc czy upłynęło 5 lat (lub 10 lat) od ostatniego dnia, w którym miał być zapłacony podatek. Na przykładzie – jeśli podatnik nie zapłacił podatku VAT za październik 2014 roku (termin płatności – 25 listopada) to karalność tego czynu zasadniczo przedawni się z 26 listopada 2019 roku (lub 26 listopada 2024 roku, gdy przedstawiono zarzuty konkretnej osobie).

Zapłata zaległości podatkowej przed wszczęciem postępowania w sprawie o wykroczenie skarbowe (przed datą wydania postanowienia o wszczęciu dochodzenia) umożliwia zastosowanie przez sąd karny odstąpienia od wymierzenia kary (art. 57 § 2 k.k.s.).

Foto dzięki uprzejmości sakhorn38 / freedigitalphotos.net

Jak przejąć firmę po ojcu

Pokolenie pionierów przedsiębiorczości lat 90 ubiegłego wieku, jak wynika z mojej praktyki, robi się coraz bardziej zmęczone ciężką pracą i z chęcią przekazałoby stery przedsiębiorstwa młodszemu pokoleniu. Powstaje jednak pytanie – jak to mądrze zrobić? Jak przejąć prosperującą firmę po ojcu lub zapracowanej matce? Na co zwrócić uwagę?

Na początku, warto zastanowić się komu chcemy przekazać przedsiębiorstwo. Najczęściej wybierane są dwa modele – albo przygotowywanemu od lat do prowadzenia rodzinnego biznesu młodszemu pokoleniu (syn, córka, zięć, itp.) lub też zaufanemu pracownikowi, gdy młodsze pokolenie nie jest zainteresowane pracą w rodzinnej firmie.

Dla uproszczenia przyjmę, że przedsiębiorstwo jest prowadzone jako działalność gospodarcza osoby fizycznej oraz ma być przekazane komuś z najbliższej rodziny (synowi, córce).

Darowizna przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną

Pierwszym rozwiązaniem, jakie jest stosowane w tego typu sytuacjach, to zawarcie umowy darowizny. W umowie darowizny darczyńca prowadzący przedsiębiorstwo zarobkowe zobowiązuje się do jego przekazania na określony w tej umowie dzień. Do umowy darowizny warto dołączyć przygotowane ad hoc sprawozdanie finansowe aby można było precyzyjnie określić, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa oraz jaka jest wartość rynkowa darowizny. Jest to istotne dla potrzeb m.in. taksy notarialnej oraz wysokości podatku od czynności cywilnoprawnych. Oczywiste jest, że przekazanie przedsiębiorstwa w drodze darowizny na rzecz dziecka nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na podstawie wyłączenia zawartego w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten stanowi, że przepisów tej ustawy o PIT nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ale to wyłączenie z opodatkowania PIT-em dotyczy obdarowanego (syna, córki) a co z darczyńcą (ojcem, matką)? Otóż to wyłączenie nie obejmuje darczyńców.

A więc darowizna przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną to, moim zdaniem, rozwiązanie ryzykowne podatkowo dla darczyńcy. Dlaczego?

Dlatego, że powstaną niekorzystne konsekwencje podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych. Po pierwsze, darczyńca przekazując nieodpłatnie całe przedsiębiorstwo powinien skorygować koszty uzyskania przychodu, w tym w szczególności poniesione wydatki związane z zakupem np.: towarów do sprzedaży, które nie zostały sprzedane, lecz darowane (art. 22 ust. 1 ustawy o PIT). A więc darczyńca będzie miał większy podatek dochodowy do zapłacenia, po dokonaniu korekty kosztów uzyskania przychodów. Po drugie, mimo wyłączenia z opodatkowania samej czynności darowizny powstaną dla obdarowanego negatywne konsekwencje już po jej dokonaniu. Przykładowo, obdarowany nie będzie miał kosztów uzyskania przychodów od towarów, produktów, itp. które otrzymał w ramach darowanego przerdsiębiorstwa. A więc także obdarowany prowadząc przedsiębiorstwo zapłaci niepotrzebnie zawyżony podatek dochodowy od osób fizycznych, gdyż będzie miał zawyżony dochód ze względu na mniejsze koszty uzyskania przychodów. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują szczególnej regulacji w stosunku do towarów, produktów, stanów magazynowych, itp. pozwalającej ustalić, podobnie jak to jest przy środkach trwałych i wartościach niematerialnych i prawnych, jaka wartość może być uznana jako podatkowy koszt uzyskania przychodu (art. 22g ust. 15 ustawy o PIT).

Wniesienie aportem przedsiębiorstwa do spółki z o.o.

Drugim rozwiązaniem, eliminującym opisane powyżej niekorzystne konsekwencje w podatku dochodowym od osób fizycznych, jest założenie spółki z o.o. (koszty samodzielnego założenia spółki z o.o. są wyszczególnione tutaj: Jakie są koszty założenia spółki z o.o.). Następnym krokiem będzie podjęcie uchwały zgromadzenia wspólników o wniesieniu na kapitał zakładowy i kapitał zapasowy przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną. Po dokonaniu aportu przedsiębiorstwa do spółki z o.o. w działalności gospodarczej osoby fizycznej zamiast przedsiębiorstwa pojawią się udziały w spółce z o.o. Na tym etapie można rozważyć likwidację działalności gospodarczej osoby fizycznej oraz po przeprowadzeniu likwidacji przekazanie udziałów w spółce z o.o. „następnemu pokoleniu”. To rozwiązanie pozwala na stopniowe przekazywanie zarządzania nad działającym przedsiębiorstwem (zmiany w zarządzie spółki z o.o., zbywanie udziałów w spółce z o.o. rozłożone w dłuższym okresie czasu). Wariantem tego rozwiązania może być przekształcenie formy prowadzonej działalności gospodarczej w jednoosobową spółkę kapitałową (art. 551 § 5 k.s.h.).

Foto dzięki uprzejmości Ambro / freedigitalphotos.net

Interpretacje podatkowe

Wiadomo, że w polskie przepisy podatkowe co roku są zmieniane. Zasadniczo corocznie wprowadzane zmiany są istotne dla potencjalnych podatników. Dlatego też osoba, która nie zajmuje się zawodowo prawem podatkowym może mieć trudności w ustaleniu swoich praw i obowiązków jako podatnik. Co więcej, ze względu na duży stopień skomplikowania i szczegółowości regulacji podatkowych często zdarzają się sytuacje, że podatnik, mimo najlepszych chęci nie wie, jak ma się zachować i jakie obowiązki lub prawa mu przysługują.

Pierwszym wyjściem z tej sytuacji jest możliwość skorzystania z infolinii Krajowej Informacji Podatkowej. Na infolinii Krajowej Informacji Podatkowej pracują osoby znające poszczególne zagadnienia podatkowe (np.: podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek dochodowy od osób prawnych, podatek od towarów i usług, podatek od czynności cywilnoprawnych, itp.) i umiejące prosto i rzeczowo wyjaśnić sytuację podatkową pytającego.

Drugim sposobem na ustalenie jakie podatnik (płatnik, inkasent) ma obowiązki lub prawa jest złożenie wniosku o udzielenie indywidualnej interpretacji podatkowej. We wniosku o udzielenie indywidualnej interpretacji podatkowej podatnik musi wyczerpująco przedstawić zaistniały lub przyszły stan faktyczny oraz przedstawić własną interpretację przepisów prawa podatkowego. Można skorzystać z interaktywnego formularza wniosku o wydanie interpretacji podatkowej, istniejącego na stronie internetowej Krajowej Informacji Podatkowej.

Nad złożeniem takiego wniosku należy się w szczególności zastanowić, gdy chcemy dokonać znacznej transakcji (np.: sprzedaży mieszkania, zakupu działki budowlanej), która potencjalnie może skutkować powstaniem znacznych, jeśli chodzi o kwotę, zobowiązań podatkowych. Przed przygotowaniem wniosku o wydanie interpretacji podatkowej warto też zapoznać się z już wydanymi interpretacjami podatkowymi w podobnych sprawach. Do tego służy wyszukiwarka wydanych interpretacji podatkowych. Korzystając z tej wyszukiwarki możemy w szybki sposób znaleźć interpretacje wydane w podobnym stanie faktycznym i prawnym. Warto też sprawdzić inną wyszukiwarkę – orzeczeń sądów administracyjnych. Jeśli okaże się, że interpretacje wydawane przez Ministra Finansów nie są korzystne dla podatnika to może okazać się, iż w podobnych sprawach sądy administracyjne uchylały niekorzystne interpretacje podatkowe i same wyrażały opinię co do danej sprawy.

Mając już sprawdzone stanowisko organów podatkowych oraz sądów administracyjnych można przystąpić w sprawie, która wciąż budzi wątpliwości podatnika do złożenia wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej.

Warto wiedzieć, że otrzymanie przychylnej interpretacji podatkowej oznacza, że podatnik, który zastosował się do tej interpretacji, nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karno-skarbowej. W sytuacji kontroli skarbowej lub podatkowej, która zakończy się niekorzystną dla podatnika decyzją podatkową nie mogą być podatnikowi naliczone odsetki za zwłokę a nawet w sytuacjach szczególnych podatnik może być zwolniony z konieczności zapłaty podatku (art. 14k i art. 14m Ordynacji podatkowej).

Warto wiedzieć, iż opłata za złożenie wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej wynosi 40 zł od każdego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego będącego przedmiotem wniosku.

Interpretacja podatkowa w praktyce wydawana jest w terminie 3-4 miesięcy od złożenia wniosku.

Foto dzięki uprzejmości xedos4 / freedigitalphotos.net

Odwołanie od decyzji podatkowej

Z decyzją podatkową wydaną przez organ podatkowy pierwszej instancji (np.: naczelnika urzędu skarbowego, wójta, burmistrza, prezydenta) nie trzeba się zgadzać. Od każdej decyzji można się odwołać. Najczęstszymi podstawami prowadzącymi do złożenia odwołania od decyzji podatkowej są: błędy popełnione przez organ podatkowy w trakcie postępowania podatkowego (np.: w sposób niepełny zgromadzony materiał dowodowy), nieprawidłowo zastosowane przepisy (np.: nie uwzględniono zwolnienia podatkowego, nie uznano jako koszt podatkowy wydatku, który kwalifikuje się jako podatkowy koszt uzyskania przychodów) lub nawet formalne błędy samej decyzji podatkowej (nieprawidłowe nazwisko podatnika).

Odwołanie od decyzji podatkowej może złożyć jedynie adresat tej decyzji (np.: podatnik). Odwołanie od decyzji podatkowego może też być przygotowane przez profesjonalnego pełnomocnika – adwokata, radcę prawnego lub doradcę podatkowego, gdyż doświadczony pełnomocnik łatwiej zauważy wszelkie błędy popełnione przez organ pierwszej instancji.

Bardzo ważne jest zachowanie terminu na złożenie odwołania od decyzji podatkowej. Odwołanie wnosi się w terminie 14 dni licząc od dnia doręczenia podatnikowi decyzji. Zdarzają się sytuacje, że podatnik przegapi termin na złożenie odwołania od decyzji podatkowej. Jeśli stało się to bez jego winy to może złożyć wniosek o jego przywrócenie. We wniosku trzeba przedstawić przyczynę niewysłania odwołania w terminie 14 dni od otrzymania decyzji – może to być choroba podatnika, itp. Wniosek o przywrócenie terminu składa się w terminie 7 dni od ustania przyczyny uniemożliwiającej podatnikowi złożenie odwołania. Wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu składa się samo odwołanie od decyzji podatkowej.

Trzeba pamiętać, że odwołanie od decyzji podatkowej wnosi się do organu odwoławczego za pośrednictwem organu pierwszej instancji, który wydał decyzję. Tak więc faktycznie odwołanie od decyzji wysyła się do organu podatkowego pierwszej instancji (np.: naczelnika urzędu skarbowego, wójta, burmistrza, prezydenta) a ten organ przekazuje odwołanie wraz z aktami sprawy do organu odwoławczego. Czasem zdarza się, że podatnik pomyli się i wyśle swoje odwołanie bezpośrednio do organu odwoławczego. Jeśli odwołanie przesłane niewłaściwemu organowi zostało złożone w terminie 14 dni to „niewłaściwy organ” ma obowiązek niezwłocznie przekazać nieprawidłowo zaadresowane odwołanie do organu, który wydał zaskarżoną decyzję.

Samo odwołanie musi: (1) wskazywać prawidłowe oznaczenie stron (organu, który wydał decyzję oraz podatnika, który skarży tę decyzję) oraz zawierać informację, od jakiej decyzji podatnik odwołuje się, (2) przedstawiać zarzuty przeciwko decyzji (np.: niezgromadzony materiał dowodowy, niewłaściwie zastosowany przepis prawa) oraz (3) zawierać żądanie podatnika (np.: uchylenia decyzji organu pierwszej instancji). W uzasadnieniu do odwołania podatnik powinien wyjaśnić swoje stanowisko oraz przedstawić dowody na jego poparcie. Odwołanie musi być własnoręcznie podpisane przez podatnika lub jego pełnomocnika.

Warto wiedzieć, że organ odwoławczy w zasadzie nie może wydać nowej decyzji, która byłaby bardziej niekorzystna od decyzji organu pierwszej instancji (art. 234 Ordynacji podatkowej: Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes publiczny.). Warto też wiedzieć, że podatnik ma prawo, do czasu wydania decyzji przez organ odwoławczy, cofnąć złożone odwołanie.

Foto dzięki uprzejmości ponsulak / freedigitalphotos.net

Wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu a podatek dochodowy

Jak wskazywałem we wcześniejszym wpisie – Służebność przesyłu – ustanowienie służebności przesyłu polega na tym, że właściciel nieruchomości musi znosić pewną niedogodność polegającą na tym, że na jego działce przedsiębiorstwo przesyłu energii, gazu, wody, ścieków, itp. buduje swoje instalacje.

Właściciel nieruchomości może zaś zażądać od zakładu energetycznego, firmy przesyłającej gaz, wodę, itp. zapłaty odszkodowania za okres bezumownego korzystania z nieruchomości oraz domagać się przyznania corocznego wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu.

Ustanowienie służebności przesyłu następuje więc za wynagrodzeniem i powstaje pytanie czy wypłacane właścicielowi nieruchomości wynagrodzenie ma być opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W związku z brakiem precyzyjnego zwolnienia z opodatkowania organy podatkowe wydawały interpretacje, w których wskazywano, że „wynagrodzenie otrzymane w związku z ustanowieniem służebności przesyłu nie spełnia warunków niezbędnych do skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przedmiotowe odszkodowanie stanowi zatem dla podatnika podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychód z innych źródeł, który nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego i z którego dochód stanowi podstawę opodatkowania tymże podatkiem, w rozumieniu art. 9 ust. 1 w zw. z ust. 2ustawy o PIT.”.

Stanowisko to było regularnie kwestionowane przez sądy administracyjne, które wskazywały, że „wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu” spełnia cele odszkodowawcze i korzysta ze zwolnienia na podstawie przepisu normującego zwolnienie odnoszące się do odszkodowania.

Charakter prawny wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu został też oceniony w uchwale Sądu Najwyższego z 8 sierpnia 2011 (III CZP 43/11): „roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy nie ma charakteru odszkodowawczego, gdyż jego wysokość nie zależy od tego, czy właściciel poniósł jakikolwiek uszczerbek, to może ono realizować różne cele gospodarcze, w tym kompensować koszty, które właściciel poniósł przez to, że był np. zmuszony do korzystania z cudzej nieruchomości zamiast własnej, albo utracił korzyści, jakie by uzyskał, wynajmując albo wydzierżawiając rzecz. Trafne jest więc stanowisko, że wynagrodzenie za tzw. bezumowne korzystanie z rzeczy może spełniać cele odszkodowawcze”. W dalszej części uchwały SN wskazuje, iż „uszczerbek właściciela związany z pogorszeniem nieruchomości tylko w następstwie zbudowania na niej i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych – zgodnie z wolą ustawodawcy – jest rekompensowany świadczeniem, jakie może on uzyskać za obciążenie jego prawa służebnością przesyłu. Wynagrodzenie za ustanowienie służebności (art. 305(2) k.c.) powinno równoważyć wszelki uszczerbek związany z trwałym obciążeniem nieruchomości.”.

Nowelizacja ustawy o PIT, wchodząca w życie 1 stycznia 2015 r., w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych wprowadziła zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Co więcej, zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, to zwolnienie obowiązuje wstecz i obejmuje także wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu uzyskane po 1 stycznia 2014 r.

Foto dzięki uprzejmości dan / freedigitalphotos.net

Umorzenie zaległości podatkowej

Organ podatkowy (naczelnik urzędu skarbowego, prezydent urząd miasta, wójt gminy) ma prawo w określonych w przepisach podatkowych przypadkach wydać decyzję o umorzeniu zaległości podatkowych.

Wszczęcie postępowania w sprawie umorzenia zaległości podatkowej następuje na wniosek podatnika i jest rozpatrywane wyłącznie wtedy, gdy ten podatnik ma zaległość podatkową. We wniosku podatnik ma prawo wnosić nie tylko o umorzenie zaległości podatkowej, ale też mogą wskazywać inne alternatywne żądania: o rozłożenie zaległości podatkowej na raty albo też o odroczenie terminu płatności. Organ podatkowy w decyzji sam wybierze, która z ulg najlepiej spełni swoje zadanie w trudniej finansowo sytuacji podatnika.

We wniosku o umorzenie zaległości podatkowej podatnik musi wskazać dlaczego nie jest w stanie zapłacić zaległości podatkowej. Podatnik musi więc wykazać na czym polega jego “ważny interes” lub uzasadnić, że “interes publiczny” wymaga w jego przypadku zastosowania ulgi podatkowej. Oczywiście w trakcie prowadzonego podstępowania podatkowego organ podatkowy powinien aktywnie weryfikować podane przez podatnika we wniosku o umorzenie zaległości podatkowej argumenty (zob. wyrok NSA z dnia 28 października 2003 r., SA/Bd 1830/03). Na organie ciąży obowiązek ustalenia wszystkich istotnych okoliczności faktycznych, w tym również przesłanek zastosowania ulg w spłacie podatków (art. 122 o.p.).

Przesłankami warunkującymi umorzenie zaległości podatkowych są: ważny interes podatnika oraz interes publiczny. Zgodnie z orzecznictwem ważny interes podatnika występuje wtedy, gdy istnieje taka ,,sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych, losowych przypadków, podatnik nie jest w stanie zaległości podatkowych uregulować. Będzie to utrata możliwości zarobkowania, utrata losowa majątku”. Nie będzie stanowić wystarczającej podstawy do umorzenia zaległości podatkowych stan zdrowia podatnika w sytuacji, gdy zaległości podatkowe nie wynikają z nagłych losowych okoliczności, lecz powstały na skutek zamierzonego niepłacenia przez podatnika podatku w czasie, gdy miał on dostateczne dochody, aby te należności uiścić.

Natomiast interes publiczny został określony jako ,,sytuacja, gdy zapłata zaległości podatkowej spowoduje konieczność sięgania przez podatnika do środków pomocy państwa, gdyż nie będzie w stanie zaspokajać swoich potrzeb materialnych” (wyrok NSA w Szczecinie z 22 kwietnia 1999 r., sygn. SA/Sz 850/98).

Warto pamiętać, że instytucja umorzenia zaległości podatkowej ma charakter uznaniowy. Stąd też w przypadku, gdy organ podatkowy stwierdzi, że w analizowanej sprawie występuje któraś z przesłanek umożliwiających zastosowanie tej ulgi podatkowej (tj. ważny interes podatnika lub interes publiczny) to mimo istnienia podstaw do umorzenia zaległości podatkowej organ podatkowy w sposób uznaniowy podejmuje decyzję, czy przyznać podatnikowi ulgę w spłacie zobowiązań podatkowych. Uzasadnienie przyznania bądź odmowy umorzenia zaległości podatkowych zobowiązuje organ podatkowy do przedstawienia całościowych i wyczerpujących ustaleń, co do stanu faktycznego oraz oceny, czy okoliczności sprawy odpowiadają przesłankom zastosowania ulgi. O umorzeniu zaległości podatkowej pisałem także we wpisie: Wniosek o umorzenie zaległości podatkowej.

Foto dzięki uprzejmości ddpavumba / freedigitralphotos.net