Dłużnik, który nie reguluje swoich należności, naraża się na konieczność zwrócenia wierzycielowi wydatków, które on poniósł na wyegzekwowanie należności od dłużnika. Z zasady sąd cywilny, oprócz zasądzenia od dłużnika dochodzonej przez wierzyciela kwoty głównej, zasądza też odsetki za zwłokę oraz koszty procesu (opłatę sądową, zryczałtowane koszty prawnika wierzyciela). Często też dłużnik po przegranym procesie nie śpieszy się z zapłatą kwot wynikających z prawomocnego wyroku sądowego. Konieczne jest więc zatrudnienie komornika, który także pobierze opłaty za prowadzone postępowanie egzekucyjne. Jak więc wierzyciel i dłużnik mogą rozliczyć podatkowo poniesione koszty sądowe i egzekucyjne?
Czy dłużnik, po zapłacie wierzycielowi kosztów procesu, może ten wydatek potraktować jako koszt uzyskania przychodu i dzięki temu obniżyć zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych (lub prawnych) ? Co więcej, czy dłużnik może uznać jako koszt uzyskania przychodu fakturę otrzymaną od prawnika za obsługę prawną przegranej sprawy ?
Zgodnie z ogólną zasadą obowiązującą w podatkach dochodowych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów szczegółowo wymienionych w ustawie (art. 15 ustawy o CIT i art. 22 ustawy o PIT).
Przepisy podatkowe wyłączają z kosztów uzyskania przychodów koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań (art. 16 ust. 1 pkt 17 ustawy o CIT oraz art. 23 ust. 1 pkt 14 ustawy o PIT). Czy powyższy przepis dotyczy wyłącznie kosztów związanych z postępowaniem egzekucyjnym prowadzonym przez komornika ? Czy koszty ponoszone przez dłużnika na etapach postępowania poprzedzających postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika mogą być kosztem uzyskania przychodu dłużnika?
Sytuacja wierzyciela
Po pierwsze, w ustawach o podatku dochodowym nie ma wyłączenia, które nakazywałyby wierzycielowi wyłączyć z kosztów podatkowych wydatki ponoszone w związku z dochodzeniem przez niego należności. Wyżej wspomniany przepis dotyczy wyłącznie kosztów związanych z niewykonaniem zobowiązań. Dotyczy on więc dłużnika a nie wierzyciela.
Po drugie, wydatki ponoszone przez wierzyciela w celu dochodzenia niezapłaconych należności od dłużnika są wydatkami mającymi na celu zachowanie i zabezpieczenie źródła przychodów, a więc wierzyciel może zaliczyć poniesione wynagrodzenie kancelarii prawnej, opłaty sądowe, egzekucyjne, itp., do kosztów uzyskania przychodów. Należy też zaznaczyć, że niezależnie od tego czy wierzycielowi uda się skutecznie wyegzekwować należności od dłużnika poniesione przez niego koszty na obsługę prawną, koszty procesu, koszty egzekucyjne będą dla niego kosztem uzyskania przychodu.
Sytuacja dłużnika
A co z dłużnikiem ? Czy wydatki na obronę przed niesłusznymi twierdzeniami kontrahenta nie będą jego kosztem uzyskania przychodu ?
Uważam, że przepis wyłączający z kosztów uzyskania przychodów dłużnika poniesione przeze niego koszty egzekucyjne należy interpretować ściśle. Kosztami egzekucyjnymi są wyłącznie kwoty dotyczące postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika (koszty zastępstwa prawnika w egzekucji, opłata egzekucyjna). Inne kwoty i opłaty egzekwowane przez komornika, ale dotyczące wcześniejszych etapów postępowania (koszty procesu), nie są wyłączone na podstawie wyżej wspomnianego przepisu.
Jeżeli dłużnik poniósł wydatki na obsługę prawną i koszty sądowe broniąc się przed roszczeniami wierzyciela (niezależnie od tego czy te roszczenia są zasadne) to poniesione przez dłużnika na ten cel wydatki, do etapu postępowania egzekucyjnego, można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, gdyż niewątpliwie istnieje związek takich wydatków z przychodami dłużnika. Nie ma przy tym znaczenia, czy dłużnik sprawę wygrał, czy też nie, jeśli wystąpiły obiektywne przesłanki do uznania, że miał on podstawy spodziewać się przed sądem wyniku lepszego niż ten wynikający z wykonania wezwania do zapłaty wysłanego przez wierzyciela.
foto dzięki uprzejmości bplanet / freedigitalphotos.net
You must be logged in to post a comment.