Zgodnie z art. 22 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Osoby wybrane do pełnienia funkcji publicznych mają ograniczoną możliwość prowadzenia działalności gospodarczej właśnie ze względu na istotny interes publiczny – aby strefa władzy publicznej nie przenikała się z tzw. “biznesem” oraz nie wpływała negatywnie na lokalny rynek, aby stanowiska publiczne nie były wykorzystywane dla czerpania korzyści materialnych przez osobę piastującą to stanowisko. Chodzi w szczególności o ograniczenie stronniczego lub interesownego podejmowania decyzji administracyjnych bądź zawieranych umów przez organy władzy samorządowej i rządowej, a także o to aby do minimum ograniczyć możliwość eksploatacji mienia państwowego i komunalnego oraz czerpania z tego majątku prywatnych zysków. Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej przez kierownika gminnej osoby prawnej jest uzasadniany tym, aby organy władzy samorządowej i rządowej nie wpływały na decyzje gospodarcze podejmowane przez przedsiębiorców.
Osoby publiczne mają ograniczoną możliwość prowadzenia działalności gospodarczej, co wynika jednoznacznie z przepisów ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.
Zasadniczo ograniczenie prowadzenia działalności gospodarczej dotyczy osób zajmujących stanowiska kierownicze w organach rządowych i samorządowych, w tym też kierowników jednostek organizacyjnych gminy, osób zarządzających i członków organów zarządzających gminnymi, powiatowymi oraz wojewódzkimi osobami prawnymi (art. 2 pkt 6, 6a i 6b ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne). Kierownik gminnej osoby prawnej może prowadzić własnej działalności gospodarczej.
Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej przez osobę pełniącą funkcje publiczne jest zdefiniowany jako niemożność bycia (art. 4 ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne):
- członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółek prawa handlowego;
- zatrudnionym w spółkach prawa handlowego (także wykonującym inne czynności), które mogłyby wywołać podejrzenie o ich stronniczość lub interesowność;
- członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej w spółdzielni (z wyjątkiem rad nadzorczych spółdzielni mieszkaniowych);
- członkiem zarządu fundacji prowadzącej działalność gospodarczą.
Ponadto, osoba pełniąca funkcje kierownicze publiczne nie może posiadać w spółkach prawa handlowego (m.in. spółki jawne, komandytowe, spółki z o.o. i akcyjne) więcej niż 10 % akcji lub udziałów, przedstawiających więcej niż 10 % kapitału zakładowego.
Także osoba zasiadająca na kierowniczym stanowisku nie może prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności; nie dotyczy to działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego.
Jeśli osoba zajmująca pełniąca funkcje publiczne naruszy wyżej opisane zakazy prowadzenia działalności gospodarczej to jest odwoływana z zajmowanego stanowiska lub rozwiązywana jest z nią umowa o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.
Przepisy ustawy wskazują termin, w jakim odwołanie z pełnionej funkcji lub rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić. Odwołanie ze stanowiska lub rozwiązanie umowy o pracę ma nastąpić nie później niż „po upływie miesiąca”, licząc od dnia, w którym organ właściwy do odwołania lub rozwiązania umowy o pracę dowiedział się o naruszeniu zakazu prowadzenia działalności gospodarczej przez osobę piastującą funkcje publiczne. Komentarze do ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne wskazują, że ten termin faktycznie oznacza 31 dni i po upływie tego terminu nie można tej osoby odwołać ze stanowiska lub rozwiązać umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p., można natomiast odwołać lub rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem.
Co zrobić w sytuacji, gdy osoba, zanim objęła funkcje publiczne, już prowadziła działalność gospodarczą albo pełniła funkcje w spółkach prawa handlowego, spółdzielniach lub fundacjach, posiadała akcje lub udziały?
Ponieważ kwestia ta jest uregulowana jedynie w odniesieniu do członków zarządu województwa oraz członków zarządu powiatu w art. 5 ust. 4 ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, to należy analogicznie zastosować to rozwiązanie do innych przypadków wskazanych w tej ustawie. Tak więc, gdy osoba wybrana do pełnienia funkcji publicznych prowadzi działalność lub pełni funkcje w spółkach prawa handlowego, spółdzielniach lub fundacjach, posiadała akcje lub udziały to w akcie powołującym daną osobę do pełnienia funkcji publicznych powinien być wyznaczony termin na wypełnienie obowiązku zamknięcia (zawieszenia) prowadzonej działalności gospodarczej, złożenia rezygnacji z funkcji pełnionych w spółkach prawa handlowego, spółdzielniach lub fundacjach lub zbycia posiadanych akcji (udziałów).
Praktycznym terminem będzie okres trzech miesięcy licząc od dnia wyboru danej osoby. Z tym terminem powinna też wiązać się odpowiednia sankcja – jeśli obowiązany, w ciągu trzech miesięcy od dnia wyboru, nie zrzekł się funkcji pełnionych w spółkach prawa handlowego, spółdzielniach lub fundacjach, nie zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej albo nie zbył udziałów lub akcji to organ powołujący tę osobę odwoła ją po upływie miesiąca licząc od upływu 3-miesięcznego terminu wyznaczonego na dokonanie tych czynności.
Foto dzięki uprzejmości jesadaphorn / freedigitalphotos.net
You must be logged in to post a comment.