Umowa najmu pomieszczeń (biurowych, gospodarczych, itp.) zawierana przez przedsiębiorcę, najczęściej dotyczy okresu kilku – kilkunastu lat. Umowy takie w przeważającej części nie przewidują możliwości wcześniejszego ich rozwiązania. Podmiot gospodarczy korzystający na podstawie umowy najmu z lokalu użytkowego, nie jest w stanie przewidzieć, czy po kilku latach prowadzona przez niego działalność będzie zyskowna. W przypadku, gdy korzystanie z wynajętej powierzchni staje się nieopłacalne, mimo braku możliwości wcześniejszego rozwiązania umowy najmu, warto zastanowić się nad możliwymi rozwiązaniami. Jednym z nich jest rozwiązanie umowy najmu zawartej na czas określony za porozumieniem stron i w ramach tego porozumienia, zrekompensowanie wynajmującemu uszczerbku majątkowego poprzez zapłatę odszkodowania w równowartości czynszu za, przykładowo, najbliższe dwanaście miesięcy. Takie rozwiązanie pozwala najemcy na “wyjście” z umowy najmu, która przestała mu się ekonomicznie opłacać oraz daje wynajmującemu finansową rekompensatę i odpowiednią ilość czasu na znalezienie nowego najemcy.
Warto też zastanowić się czy taka kwota odszkodowania, zapłacona przez opuszczającego przedmiot najmu najemcę, stanowi dla najemcy podatkowy koszt uzyskania przychodu, zgodnie z art. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?
Argumentem za uznaniem zapłaconego odszkodowania za podatkowy koszt uzyskania przychodu dla najemcy jest fakt braku zasadności ekonomicznej prowadzenia działalności gospodarczej w wynajmowanych powierzchniach. Decyzja o zawarciu umowy najmu, podjęta kilka – kilkanaście lat wcześniej, po zmianie koniunktury gospodarczej może okazać się nieopłacalna i generująca stratę. Wykazanie czynników zewnętrznych, niezależnych od najemcy a powodujących obniżenie się opłacalności korzystania z wynajmowanych pomieszczeń prowadzi do wniosku, że racjonalną decyzją najemcy będzie zainicjowanie rozmów prowadzących do zawarcia porozumienia o wcześniejszym rozwiązaniu umowy najmu i częściowym zrefundowaniu wynajmującemu faktu zmiany najemcy (pokrycia straty związanej z czasowym „wakatem” w przedmiocie najmu). Zapłata odszkodowania wynajmującemu, w związku z rozwiązaniem umowy najmu, jest wydatkiem poniesionym w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz poniesionym w celu osiągnięcia zachowania, czy też zabezpieczenia źródła przychodów (zasadniczo w celu ograniczenia straty).
Przy analizie czy dopuszczalne jest zakwalifikowanie do kosztów uzyskania przychodów odszkodowania zapłaconego wynajmującemu (czasem też zwanego przez strony porozumienia nieprawidłowo – karą umowną lub tzw. “odstępnym”), należy wziąć pod uwagę najnowsze i w zasadzie jednolite orzecznictwo sądów administracyjnych, które odnosi się do uwzględniania w kosztach uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań związanych z odstąpieniem od umowy najmu.
Zgodnie z wyrokiem NSA z 11 grudnia 2013 r. sygn. akt II FSK 478/12 – należy przykładać szczególne znaczenie do rozumienia terminów “zachowanie” i “zabezpieczenie” źródła przychodów, szczególnie, gdy jako zabezpieczenie źródła przychodów należy rozumieć koszty poniesione na ochronę istniejącego (podstawowego) źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób, to ograniczenie strat finansowych w postaci rezygnacji z wydatku, pomimo poniesienia pewnych kosztów, służy właśnie temu celowi. Zmiana lokalizacji czy zmniejszenie najmowanej powierzchni i w związku z tym zapłata wynajmującemu odszkodowania będzie kosztem uzyskania przychodów dla najemcy, ponieważ zapłata takiego odszkodowania nie jest wyłączona z kosztów uzyskania przychodów, na mocy art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Powyższe znajduje potwierdzenie w wielu wyrokach sądów administracyjnych: wyroki NSA z: 19 czerwca 2012r. sygn. akt II FSK 2486/10; 27 czerwca 2013r. sygn. akt II FSK 2192/11, 3 października 2012r. sygn. akt II FSK 2597/11, 4 kwietnia 2012r. sygn. akt II FSK 1770/10; 17 stycznia 2012r. sygn. akt II FSK 1365/10; 27 października 2011r. sygn. akt II FSK 840/10.
Foto dzięki uprzejmości renjith krishnan / freedigitalphotos.net
You must be logged in to post a comment.