Przedawnienie roszczeń stwierdzonych bankowym tytułem egzekucyjnym

Przedawnienie roszczeń stwierdzonych bankowym tytułem egzekucyjnym

Bankowy tytuł egzekucyjny to dokument wystawiany przez bank, w którym stwierdza się istnienie wymagalnej wierzytelności banku wobec osoby, która dokonała z nim czynności bankowej (np.: zawarła kredyt) lub która ustanowiła na rzecz banku zabezpieczenie wierzytelności (art. 96 ust. 1 prawo bankowe). Bankowy tytuł egzekucyjny bank wystawia w sytuacji, gdy zamierza przeprowadzić egzekucję z majątku dłużnika, który przykładowo nie spłaca zaciągniętego kredytu bankowego.

Zgodnie z art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, czyli gdy minął termin jego płatności. W przypadku rat kredytu należy uznać, że poszczególne z nich przedawniają się więc po upływie trzech lat licząc od dnia, w którym dana rata powinna zostać spłacona przez kredytobiorcę zgodnie z zawartą umową kredytową, w związku z czym okres przedawnienia biegnie tu oddzielnie w stosunku do każdej z nich. Jednakże w sytuacji niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo gdy kredyt nie jest spłacany, bank może wypowiedzieć zawartą umowę kredytową. W takim przypadku całość niespłaconego kredytu staje się natychmiast wymagalna.

Po wystawieniu bankowego tytułu egzekucyjnego bank kieruje wniosek o nadanie przez sąd klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Po nadaniu klauzuli wykonalności bank przekazuje bankowy tytuł egzekucyjny z nadaną klauzulą wykonalności do komornika w celu wszczęcia przez niego postępowania egzekucyjnego.

Zgodnie z jednolitymi poglądami prezentowanymi w doktrynie i orzecznictwie, bankowy tytuł egzekucyjny nie korzysta z powagi rzeczy osądzonej (res iudicata). W związku z powyższym do bankowego tytułu egzekucyjnego nie stosuje się przepisu wskazującego na dziesięcioletni termin przedawnienia roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu. Bankowy tytuł egzekucyjny nie wywołuje więc skutków prawnych określonych w art. 125 k.c. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 2003 r., II CKN 363/01). Po wypowiedzeniu umowy kredytowej przedawnienie rat wymagalnych przed wypowiedzeniem umowy będzie liczyło się od ich wymagalności natomiast raty niewymagalne przed wypowiedzeniem a które stały się natychmiast wymagalne po wypowiedzeniu kredytu będą przedawniały się po upływie trzech lat od wypowiedzenia umowy kredytowej.

Wystawienie przez bank bankowego tytułu egzekucyjnego nie przerywa biegu przedawnienia roszczenia (art. 123 § 1 k.c.).

Do przerwania biegu przedawnienia dojdzie jednak w sytuacji, gdy bank wystąpi do sądu z wnioskiem o nadanie mu klauzuli wykonalności na bankowym tytule egzekucyjnym. Jednakże wniosek nie może być skutecznie złożony po upływie terminu przedawnienia roszczenia. Jeśli więc wiosek został złożony przed upływem przedawnienia to w takim przypadku przedawnienie nie biegnie do chwili ukończenia postępowania klauzulowego a od nadania klauzuli wykonalności będzie biec ponownie trzy letni termin przedawnienia (art. 124 k.c. w zw. z art. 123 pkt 1 k.c.). Trzyletni termin przedawnienia roszczenia banku dotyczący np.: zwrotu kredytu bankowego wynika z faktu, iż roszczenia banku są związane z prowadzoną przez bank działalnością gospodarczą (art. 118 k.c.).

Jeśli więc bank, w ciągu kolejnych trzech lat od dnia nadania bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności nie wystąpi z wnioskiem do komornika o wszczęcie egzekucji to dłużnik po bezskutecznym upływie 3 letniego terminu będzie miał prawo zażądać od sądu, aby uchylił klauzulę wykonalności nadaną bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Podstawą prawną żądania będzie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., który stanowi, że dłużnik może w drodze procesu żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub w części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Takim zdarzeniem jest przedawnienie roszczenia banku.

Natomiast jeśli bank wystąpi w odpowiednim terminie do komornika z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego to bieg przedawnienia przerwie się i po bezskutecznym zakończeniu postępowania egzekucyjnego będzie liczony od nowa.

 

Foto dzięki uprzejmości Stuart Miles / freedigitalphotos.net