Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia

Najczęstszym przypadkiem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia jest zawinione naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych przez pracownika. Aby takie rozwiązanie umowy o pracę było skuteczne muszą być spełnione jednocześnie następujące warunki: (1) pracownik naruszył podstawowe obowiązki pracownicze; (2) naruszenie tych obowiązków jest zawinione (wina umyślna lub rażące niedbalstwo); (3) naruszenie obowiązków pracowniczych spowodowało lub mogło spowodować zagrożenie interesów pracodawcy.

Co to są podstawowe obowiązki pracownicze?

Kodeks pracy ogólnie definiuje obowiązki pracownika jako: wykonywanie pracy sumiennie i starannie oraz stosowanie się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę (art. 100 k.p.). Przepisy kodeksu pracy wymieniają też przykładowo konkretne obowiązki pracownika: przestrzeganie czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy; przestrzeganie regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku; przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych; dbanie o dobro zakładu pracy, chronienie mienia pracodawcy oraz zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę; przestrzeganie tajemnicy określonej w odrębnych przepisach; przestrzeganie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

Naruszenie przez pracownika któregokolwiek z wyżej wymienionych obowiązków będzie spełnieniem pierwszej przesłanki prowadzącej do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Na czym polega zawinione naruszenie tych obowiązków?

Drugi z warunków prowadzących do dyscyplinarnego zwolnienia pracownika to istnienie winy pracownika. Z analizy wyroków sądowych wydawanych przez sądy pracy wynika, że jedynie umyślność (zła wola pracownika) albo rażące niedbalstwo może usprawiedliwiać rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Wina umyślna do sytuacja, gdy pracownik chce wyrządzić pracodawcy szkodę albo tak układa bieg spraw, że liczy się z powstaniem szkody i na nią świadomie się godzi.

Rażące niedbalstwo to sytuacja, gdy pracownik lekkomyślnie uważa, że jego działania nie doprowadzą do naruszenia obowiązków pracowniczych lub też, gdy pracownik nie przewidział możliwości naruszenia obowiązku pracowniczego, mimo że miał możliwości i powinien był przewidzieć następstwa swoich działań.

 Zagrożenie interesów pracodawcy

Ostatni warunek konieczny do złożenia pracownikowi rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia to „zagrożenie interesów pracodawcy”. Warto pamiętać, że naruszenie obowiązków pracowniczych nie musi kończyć się wymierną szkodą majątkową pracodawcy. Wystarczy, że naruszenie obowiązków pracowniczych stwarza ryzyko dla interesów pracodawcy.

Przykładami z praktyki „zagrożenia interesów pracodawcy” będzie: skopiowanie bazy klientów albo wykorzystanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem, poprzez wykonywanie w czasie przebywania na zwolnieniu pracy na rzecz innego podmiotu.

Foto dzięki uprzejmości iosphere / freedigitalphotos.net