Na pytanie czy zawsze właściwa jest forma pisemna umowy spółki cywilnej należy odpowiedzieć – czasem będzie wymagana forma kwalifikowana, np.: forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi lub forma aktu notarialnego.
Wyobraźmy sobie następującą sytuację: dwie osoby prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze zamierzają połączyć swe siły i zawiązać umowę spółki cywilnej. Wkładem jednego wspólnika do spółki cywilnej (mającej powstać z dwóch jednoosobowych działalności) będzie nieruchomość. W jakiej formie powinna być zawarta umowa spółki cywilnej aby była prawnie skuteczna?
W tym konkretnym przypadku, jeśli jeden ze wspólników zamierza wnieść nieruchomość jako swój wkład do spółki cywilnej to wymaganą formą zawarcia umowy spółki cywilnej będzie akt notarialny. W komentarzach do kodeksu cywilnego wskazuje się, że: szczególne zasady dotyczące formy zawarcia umowy spółki cywilnej, zmiany tej umowy, przystąpienie nowego wspólnika do spółki cywilnej, rozwiązania umowy spółki cywilnej za zgodą wspólników oraz wypowiedzenia udziału przez wspólnika i wierzyciela obowiązują w sytuacji, gdy do spółki ma być wniesiona tytułem wkładu nieruchomość na własność (w przypadku zawierania umowy spółki) bądź też gdy nieruchomość ta stanowi już majątek spółki (w pozostałych przypadkach). W sytuacji, gdy do spółki cywilnej wnoszona jest nieruchomość na współwłasność wspólników spółki cywilnej oraz gdy wspólnicy zamierzają dokonać zmian w spółce cywilnej, gdy nieruchomość jest jednym z elementów majątku tej spółki, w takim przypadku czynności dotyczące umowy spółki cywilnej muszą być dokonane w formie aktu notarialnego (np.: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2007 r., III CZP 164/06, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2008 r., III CSK 335/07).
Na koniec warto jeszcze przywołać uchwałę składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2011 r. (III CZP 135/10), w której Sąd Najwyższy przyjął, że jeżeli majątek spółki cywilnej obejmuje nieruchomość albo prawo użytkowania, to wystarczającą podstawą wykreślenia wpisu w księdze wieczystej wspólnika występującego ze spółki będzie jego oświadczenie o wypowiedzeniu udziału w spółce, złożone na piśmie z podpisem notarialnie poświadczonym (art. 31 ust. 1 u.k.w.h.). Powyższa uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego spotkała się z pozytywnym przyjęciem w literaturze. W aprobującej glosie dr Grzegorza Wolaka (Monitor Prawniczy 2012, nr 2, s. 97) wskazano, że stanowisko wymagające od wspólników spółki cywilnej, w której majątku znajduje się nieruchomość, do dokonywania wszelkich zmian w umowie przy zachowaniu formy aktu notarialnego za zbyt rygorystyczne. Dr Grzegorz Wolak wskazuje, że przepis art. 158 § 1 k.c., wymagający zachowania formy aktu notarialnego odnosi się do czynności prawnej przejścia prawa własności z dotychczasowego właściciela na nabywcę w drodze umowy. Natomiast w razie zmiany składu osobowego spółki cywilnej wynikającej ze złożonego wypowiedzenia udziału w niej przez jednego ze wspólników spółki cywilnej, mamy do czynienia jedynie z jednostronnym oświadczeniem woli tego wspólnika a nie umową. Dlatego też do wypowiedzenia udziału spółki cywilnej, w której majątku znajduje się nieruchomość wystarczająca będzie forma pisemna oświadczenia ustępującego wspólnika z podpisem notarialnie poświadczonym.
Foto dzięki uprzejmości Stuart Miles / freedigitalphotos.net
You must be logged in to post a comment.