Pracownik może otrzymać, do świadczenia pracy, samochód służbowy. Jak pracownik będzie odpowiadał majątkowo, wobec pracodawcy, za wypadek komunikacyjny?
Samochód służbowy uszkodzony przez pracownika
W przypadku przekazania pracownikowi samochodu służbowego do wykonywania pracy i powstania szkody polegającej na uszkodzeniu samochodu w wypadku komunikacyjnym pracodawca ma możliwość skorzystania z następujących zasad odpowiedzialności majątkowej pracownika.
Odpowiedzialność materialna pracowników
W pierwszej kolejności każdy pracownik może ponieść tzw. odpowiedzialność materialną pracowników, przewidzianą w art. 114 – 122 k.p. W myśl tych przepisów pracownik ponosi odpowiedzialność majątkową, jeżeli na skutek niewykonania lub nienależnego wykonania obowiązków pracowniczych wyrządził pracodawcy szkodę. Zaznaczyć jednak należy, że pracownik ponosi odpowiedzialność jedynie za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda i tylko w zakresie rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę.
Warunkiem poniesienia przez pracownika odpowiedzialności majątkowej jest możliwość przypisania pracownikowi winy za spowodowanie szkody. Należy w tym zakresie odróżnić wyrządzenie przez pracownika szkody z winy nieumyślnej od wyrządzenia szkody z winy umyślnej.
W przypadku wyrządzenia pracodawcy szkody z winy nieumyślnej odszkodowanie, do którego pracodawca ma prawo, przysługuje w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może być wyższe niż 3-krotność miesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu powstania szkody.
W przypadku, gdy uszkodzenie samochodu powstało z winy umyślnej pracownika, pracodawca może pociągnąć pracownika do odpowiedzialności polegającej na naprawieniu szkody w pełnej wysokości.
W celu określenia, kiedy pracownikowi można postawić zarzut umyślnego wyrządzenia szkody a kiedy mamy do czynienia jedynie z nieumyślnością, należy odwołać się do przepisów kodeksu karnego.
I tak z winą umyślną mamy do czynienia, gdy pracownik, uchybiając swoim obowiązkom, działał z zamiarem bezpośrednim (kierunkowym, tj. chciał wyrządzić pracodawcy szkodę) lub pośrednim (ewentualnym, wynikowym, tj. zdawał sobie sprawę, że czyn może wyrządzić pracodawcy szkodę).
Z winą nieumyślną mamy natomiast do czynienia wówczas, gdy pracownik, nie mając zamiaru wyrządzenia pracodawcy szkody, wyrządza ją jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał lub mógł przewidzieć.
Odpowiedzialność pracownika za mienie powierzone
Z drugim rodzajem odpowiedzialności pracownika będziemy mieli do czynienia, gdy samochód został powierzony pracownikowi z obowiązkiem zwrotu tzw. odpowiedzialność za mienie powierzone. W takim przypadku pracownik będzie odpowiadał w pełnej wysokości niezależnie od tego, czy szkoda powstała na skutek winy umyślnej czy nieumyślnej. Warunkiem powstania pełnej odpowiedzialności jest prawidłowe powierzenie pracownikowi samochodu, na które składając się następujące czynności:
- Zgoda pracownika na powierzenie mu mienia z obowiązkiem zwrotu, przy czym przepisy nie określają formy, w jakiej zgoda ta ma zostać wyrażona, a zatem może ona nastąpić przez sam fakt przyjęcia przez pracownika samochodu do używania i sprawowania nad nim pieczy bądź też w formie pisemnej,
- Wydanie pracownikowi samochodu w taki sposób, aby mógł on zostać objęty przez pracownika w posiadanie oraz aby mógł prawidłowo sprawować nad nim pieczę.
W przypadku odpowiedzialności za mienie powierzone pracownik powinien naprawić szkodę w pełnej wysokości, a więc pokryć nie tylko rzeczywistą stratę poniesioną przez pracodawcę, ale również utracone przez niego korzyści. Jeżeli dojdzie do zdarzenia drogowego z udziałem samochodu służbowego prowadzonego przez pracownika, któremu pracodawca powierzył ten samochód rzeczywistą stratą będzie koszt naprawy samochodu oraz utrata jego wartości, jaka nastąpiła na skutek wypadku (uchwała Sądu Najwyższego z 12 października 2001 r. w sprawie III CZP 57/01).
Jak powinna być naprawiona szkoda
Od decyzji pracodawcy zależy, w jaki sposób nastąpi realizacja obowiązku naprawienia szkody. A zatem pracodawca może żądać dokonania naprawy samochodu przez pracownika (sfinansowanie naprawy z majątku pracownika) bądź też zapłaty przez pracownika odpowiedniej sumy pieniężnej (wyrok SN z 11 czerwca 2003 r. w sprawie V CKN 308/01).
Co do sposobu naprawienia szkody należy wskazać, iż w przypadku, gdy odszkodowanie nie zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem, jego potrącenie z wynagrodzenia pracownika możliwe jest tylko w sytuacji, gdy pracownik na takie potrącenie wyrazi zgodę. Zgoda taka może być wyrażona dopiero po tym, jak pracownik uzna swoją winę i zgadza się z nałożoną na niego odpowiedzialnością za powstałą szkodę oraz uznaje jej wysokość. Może to nastąpić w postaci zawarcia pisemnej ugody pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. Zgoda musi być wyrażona w formie pisemnej. Pamiętać jednak należy, iż pracodawca nie może naruszać zasad określonych w art. 87¹ k.p. a dotyczących zasad potrącania wynagrodzenia pracowniczego. Nawet w przypadku wyrażenia przez pracownika zgody na potrącenia takie potrącenie nie jest nieograniczone i nie może naruszać kwoty wolnej od potrąceń.
Foto dzięki uprzejmości Salvatore Vuono / freedigitalphotos.net
You must be logged in to post a comment.