Jeden z klientów zapytał nas o możliwość narzucenia cen minimalnych i innych warunków odsprzedaży zakupionych towarów współpracującym z nim odbiorcom. Tego typu sugestie mogą naruszać przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
Dlaczego? Ponieważ, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 tej ustawy zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na:
- ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów;
- ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji;
- podziale rynków zbytu lub zakupu;
- stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji;
- uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;
- ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem;
- uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny.
Aby odpowiedzieć na przedstawione zagadnienie należy rozbić powyższy przepis na czynniki pierwsze.
Co to znaczy „porozumienie”?
Przede wszystkim odnosi się on do „porozumień”, których definicja zawarta została w art. 4 pkt 5 ustawy o ochronie konkurencji konsumentów. Przepis ten przez „porozumienia” rozumie nie tylko umowy zawarte pomiędzy przedsiębiorstwami, czy ich związkami, ale także uzgodnienia dokonane w jakiejkolwiek formie przez dwóch lub więcej przedsiębiorców. Uzgodnienie takie może więc przybrać postać wyraźną (np.: spisaną), ale też i dorozumianą.
Jaki ma być skutek lub cel porozumienia?
Kolejnym wymogiem jest aby było to porozumienie, której celem lub skutkiem jest wywarcie wpływu na konkurencję (oczywiście chodzi o negatywny wpływ polegający na jej wyeliminowaniu, ograniczeniu lub naruszeniu). I tutaj w zasadzie dotykamy sedna sprawy. Wspomnianym przez klienta celem zastosowania „cen sugerowanych” jest osiągnięcie rezultatu polegającego na ograniczeniu odbiorcom (kontrahentom klienta) możliwości swobodnego ustalania cen odsprzedawanych przez nich wyrobów, czyli stosowania cen niższych niż, niż zasugerowanych.
Czy każda sugestia wysokości cen detalicznych jest zakazana?
Przede wszystkim należy wskazać, iż co prawda ceny sugerowane, czy też inaczej mówiąc rekomendowane, zgodnie z orzecznictwem antymonopolowym nie są zakazane, o ile nie mają one faktycznie cech cen sztywnych czy też minimalnych. Za cenę sugerowana może być uznana jedynie cena, która jest wyłącznie propozycją (zupełnie neutralną), czyli rekomendacją producenta, czy też dostawcy ku swemu odbiorcy. Ten ostatni musi mieć natomiast pełną swobodę w zakresie stosowania się lub też nie do tej sugestii. Ponadto dostawca nie może w żaden sposób wywierać na odbiorcę bezpośrednio lub też pośrednio wpływu w zakresie swobody cen. Wtedy bowiem cena staje się ceną narzuconą zaś jej określenie, iż cena ta jest sugerowana jest iluzoryczne. Powyższe wynika m.in. z ustawodawstwa unijnego, w szczególności „Wytycznych w sprawie ograniczeń wertykalnych” (Dz. Urz. WE 2000/C 291/01). Poprzez porozumienia wertykalne należy rozumieć ograniczenia na różnym samym szczeblu obrotu (np. Dostawca – Odbiorca), natomiast te same zasady znajdą zastosowanie do porozumień zawartych horyzontalnie, a więc na tym samym szczeblu (np. hurtownik – hurtownik). Nadmienić należy, że zgodnie z wytycznymi, w przypadku postanowień umownych lub uzgodnionych praktyk, które bezpośrednio ustalają cenę odsprzedaży, ograniczenie jest niewątpliwe. Jednak niedozwolone kształtowanie cen osiągnąć można także dzięki środkom pośrednim takim jak np. uzależnienie wysokości rabatu lub zwrot kosztów promocji przez dostawcę od przestrzegania danego poziomu cen, czy też poprzez nawet tak drastyczne metody jak rozwiązanie umów w związku z nieprzestrzeganiem danego poziomu cen. Stosowanie takich (ale także innych dyscyplinujących odbiorców) mechanizmów pośrednich może skutkować tym, że cena sugerowana przybierze postać zakazanej ceny sztywnej lub minimalnej, co podlega sankcji na podstawie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Zdaniem Komisji z pośrednim ustaleniem ceny mamy do czynienia także przy wszelkiego rodzaju pogróżkach, zastraszaniu, ostrzeżeniach bądź zastrzeżeniach nałożenia kar, wstrzymania dostaw lub rozwiązania umowy w razie braku przestrzegania danego poziomu cen (Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz Konrad Kohutek, Małgorzata Sieradzka, art. 6).
Czy każda sugestia wysokości elementów ubocznych odsprzedaży jest zakazana?
W kontekście zadanego pytania dotyczącego możliwości wpływania na elementy uboczne ceny takiej jak koszty dostawy, czy udzielanie rabatów, przyznawania gratisów przez odbiorów swoim klientom, należy zauważyć, że powyższy przepis (art. 6 ust. 1 pkt 1ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów) ma charakter otwarty. Wymieniony katalog porozumień antykonkurencyjynch jest tylko przykładowy, o czym przesądza zawarty w art. 6 ust. 1 in zwrot „w szczególności”, natomiast również w przykładowym katalogu jednoznacznie wymieniono wpływanie w sposób negatywny dla konkurencji, na inne (oprócz ceny) warunki zakupu lub sprzedaży towarów. Koszty wysyłki niewątpliwie stanowią „inny warunek” sprzedaży, uboczny względem ceny, a ich wysokość niewątpliwie kształtuje konkurencyjność odbiorców. Podobnie będzie w przypadku zakazu przyznawania „gratisów”. Tego typu porozumienia (w sensie szerokim) będą objęte art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i zarazem nie będą objęte wyłączeniem indywidualnym na mocy art. 7 ust. 1 pkt 3 tejże ustawy, ani wyłączeniem grupowym na mocy art. 8 ustawy.
Podsumowując – dozwolone jest rekomendowanie cen odsprzedaży, o ile taka cena nie jest w istocie ukrytą ceną sztywną lub minimalną a odbiorca takiej rekomendacji ma wciąż nieskrępowane prawo do stosowania własnych cen dla swych odbiorców. Nie będzie zatem wystarczającym napisanie w porozumieniu, że cena sprzedaży jest jedynie ceną sugerowaną, jeżeli na mocy odrębnych porozumień umownych lub nawet czynności faktycznych nabywca będzie ponosił negatywne konsekwencje niezastosowania się do sugerowanej ceny towaru, wysyłki lub sugerowanych warunków sprzedaży albo będzie nagradzany za stosowanie się do tego typu sugestii.
You must be logged in to post a comment.