Zastrzeżenie prawa własności towaru do momentu zapłaty

Zastrzeżenie prawa własności towaru do momentu zapłaty

Zastrzeżenie prawa własności towaru do momentu zapłaty ceny (art. 589 k.c.) to jeszcze jedno z możliwych zabezpieczeń stosowanych w relacjach pomiędzy przedsiębiorcami. Jest to uzgodnienie pomiędzy sprzedającym a kupującym występujące w przypadkach odroczenia płatności ceny lub rozłożenia zapłaty ceny na raty. Zastrzeżenie prawa własności towaru do momentu zapłaty ceny oznacza, że prawo własności pozostaje przy sprzedawcy aż do czasu zapłacenia całości ceny sprzedaży przez kupującego.

Przykładem zastosowania zastrzeżenia prawa własności towaru jest umieszczenie na fakturze sprzedaży następującego zastrzeżenia: ,,Towar do momentu pełnej zapłaty ceny sprzedaży pozostaje własnością sprzedawcy, zgodnie z art. 589 k.c.. Niezapłacenie ceny w uzgodnionym terminie będzie prowadziło do odebrania towaru przez sprzedawcę.”.

Zastrzeżenie prawa własności towaru do momentu zapłaty ceny jest skuteczne, gdy zostało stwierdzone pismem. Oznacza to, że faktura sprzedawcy zawierająca powyższe zastrzeżenie musi być podpisana przez osoby uprawnione do reprezentowania sprzedającego i kupującego. Niemniej jednak, podpisanie faktury przez sprzedawcę i kupującego będzie miało istotne znaczenie, gdyż będzie wywoływało określone skutki cywilnoprawne – akceptację przez kupującego zastrzeżenia prawa własności na rzecz sprzedawcy do momentu całkowitej zapłaty ceny sprzedaży. Jeśli więc kupujący jest w zwłoce w zapłacie ceny sprzedający na prawo do niezwłocznego odebrania kupującemu rzeczy, a przez jej odebranie dojdzie też do odstąpienia przez sprzedającego od umowy sprzedaży (czyli powstanie stan, jakby umowa sprzedaży nigdy nie została zawarta).

Jeżeli kupujący odbierający towar znajduje się w złej kondycji finansowej, sprzedawca powinien też podpisaną przez obie strony fakturę poświadczyć u notariusza, aby uzyskać na tym dokumencie datę pewną. Co sprzedawca uzyskuje mając fakturę z poświadczoną datą pewną?

Jeśli przeciwko kupującemu będzie prowadzone postępowanie egzekucyjne to sprzedawca może skutecznie wykazać komornikowi, iż prawo własności nie przeszło na kupującego a więc nie można z przekazanych kupującemu towarów prowadzić egzekucji komorniczej (art. 841 k.p.c.). Także w przypadku ogłoszenia wobec kupującego upadłości likwidacyjnej towary nie będą wchodzić w skład masy upadłościowej (art. 101 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze).

Warto pamiętać, że to do sprzedawcy należeć będzie wybór, czy zachce odebrać towar czy też będzie chciał wyegzekwować niezapłaconą cenę sprzedaży. Powyższa możliwość wyboru przez sprzedawcę uprawnienia, które będzie realizował, znalazła potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2003 r., (IV CKN 468/01). Sąd Najwyższy orzekł, że sama tylko możliwość odebrania rzeczy przez sprzedawcę w razie zwłoki kupującego w zapłacie ceny nie eliminuje możliwości skorzystania przez sprzedawcę z innych przysługujących mu środków prawnych, m.in. możliwości wystąpienia na drogę sądową czy też wszczęcia egzekucji w celu zaspokojenia roszczenia o zapłatę ceny.

 

Foto dzięki uprzejmości jennythip / freedigitalphotos.net