Umorzenie zaległości podatkowej

Organ podatkowy (naczelnik urzędu skarbowego, prezydent urząd miasta, wójt gminy) ma prawo w określonych w przepisach podatkowych przypadkach wydać decyzję o umorzeniu zaległości podatkowych.

Wszczęcie postępowania w sprawie umorzenia zaległości podatkowej następuje na wniosek podatnika i jest rozpatrywane wyłącznie wtedy, gdy ten podatnik ma zaległość podatkową. We wniosku podatnik ma prawo wnosić nie tylko o umorzenie zaległości podatkowej, ale też mogą wskazywać inne alternatywne żądania: o rozłożenie zaległości podatkowej na raty albo też o odroczenie terminu płatności. Organ podatkowy w decyzji sam wybierze, która z ulg najlepiej spełni swoje zadanie w trudniej finansowo sytuacji podatnika.

We wniosku o umorzenie zaległości podatkowej podatnik musi wskazać dlaczego nie jest w stanie zapłacić zaległości podatkowej. Podatnik musi więc wykazać na czym polega jego “ważny interes” lub uzasadnić, że “interes publiczny” wymaga w jego przypadku zastosowania ulgi podatkowej. Oczywiście w trakcie prowadzonego podstępowania podatkowego organ podatkowy powinien aktywnie weryfikować podane przez podatnika we wniosku o umorzenie zaległości podatkowej argumenty (zob. wyrok NSA z dnia 28 października 2003 r., SA/Bd 1830/03). Na organie ciąży obowiązek ustalenia wszystkich istotnych okoliczności faktycznych, w tym również przesłanek zastosowania ulg w spłacie podatków (art. 122 o.p.).

Przesłankami warunkującymi umorzenie zaległości podatkowych są: ważny interes podatnika oraz interes publiczny. Zgodnie z orzecznictwem ważny interes podatnika występuje wtedy, gdy istnieje taka ,,sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych, losowych przypadków, podatnik nie jest w stanie zaległości podatkowych uregulować. Będzie to utrata możliwości zarobkowania, utrata losowa majątku”. Nie będzie stanowić wystarczającej podstawy do umorzenia zaległości podatkowych stan zdrowia podatnika w sytuacji, gdy zaległości podatkowe nie wynikają z nagłych losowych okoliczności, lecz powstały na skutek zamierzonego niepłacenia przez podatnika podatku w czasie, gdy miał on dostateczne dochody, aby te należności uiścić.

Natomiast interes publiczny został określony jako ,,sytuacja, gdy zapłata zaległości podatkowej spowoduje konieczność sięgania przez podatnika do środków pomocy państwa, gdyż nie będzie w stanie zaspokajać swoich potrzeb materialnych” (wyrok NSA w Szczecinie z 22 kwietnia 1999 r., sygn. SA/Sz 850/98).

Warto pamiętać, że instytucja umorzenia zaległości podatkowej ma charakter uznaniowy. Stąd też w przypadku, gdy organ podatkowy stwierdzi, że w analizowanej sprawie występuje któraś z przesłanek umożliwiających zastosowanie tej ulgi podatkowej (tj. ważny interes podatnika lub interes publiczny) to mimo istnienia podstaw do umorzenia zaległości podatkowej organ podatkowy w sposób uznaniowy podejmuje decyzję, czy przyznać podatnikowi ulgę w spłacie zobowiązań podatkowych. Uzasadnienie przyznania bądź odmowy umorzenia zaległości podatkowych zobowiązuje organ podatkowy do przedstawienia całościowych i wyczerpujących ustaleń, co do stanu faktycznego oraz oceny, czy okoliczności sprawy odpowiadają przesłankom zastosowania ulgi. O umorzeniu zaległości podatkowej pisałem także we wpisie: Wniosek o umorzenie zaległości podatkowej.

Foto dzięki uprzejmości ddpavumba / freedigitralphotos.net