Przekazanie obowiązków prowadzenia rachunkowości biuru rachunkowemu pozwala na oszczędzenie czasu i przeznaczenie go na prowadzenie własnej działalności. Warto zaufać profesjonalizmowi osób świadczących usługi księgowe. Jednakże wybór biura księgowego należy dokonać z namysłem, bo przekazanie prowadzenia własnej księgowości osobom niedoświadczonym może zakończyć się wysokimi stratami dla przedsiębiorcy.
Jak może odpowiadać biuro księgowe za popełnione błędy w prowadzonych księgach rachunkowych?
W zależności od stanu faktycznego (m.in. biorąc pod uwagę to czy błąd księgowy wynika z niewiedzy księgowego, czy też z celowego działania) księgowy może odpowiadać przed własnym klientem wyłącznie na płaszczyźnie prawa cywilnego (np.: na podstawie art. 471 k.c.) lub także na podstawie przepisów karnych.
Odpowiedzialność na podstawie art. 471 k.c.
Przesłankami odpowiedzialności z art. 471 k.c. są: (1) niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez biuro księgowe, (2) powstanie szkody w majątku klienta oraz (3) związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania a powstałą szkodą. Te przesłanki musi udowodnić klient biura księgowego. Przykładowo, klient biura księgowego musi wykazać, że istniał obowiązek, który nie został wykonany przez biuro rachunkowe, niewykonanie tego obowiązku naraziło klienta na szkodę majątkową oraz istnieje związek pomiędzy niewykonaniem obowiązku biura rachunkowego a szkodą klienta (nieprzekazanie informacji o wysokości zobowiązania podatkowego do zapłacenia i wynikła stąd szkoda w postaci konieczności zapłacenia odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych).
Dla zwolnienia się od odpowiedzialności biuro księgowe musi wykazać, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności (np.: klient po terminie przekazał istotne dokumenty).
Odpowiedzialność na podstawie art. 77 ustawy o rachunkowości
Osoba prowadząca biuro księgowe może też być pociągnięta do odpowiedzialności karnej za przykładowo: nieprowadzenie ksiąg rachunkowych bądź prowadzenie ich wbrew przepisom ustawy o rachunkowości lub też podawanie w księgach rachunkowych nierzetelnych danych.
Należy zwrócić uwagę, że przedmiotowy czyn jest czynem zabronionym, który można popełnić jedynie umyślnie. Nie jest zatem możliwe jego popełnienie np. w wyniku błędu co do prawa, co jest bardzo istotne w kontekście wciąż zmieniających się przepisów podatkowych. W postępowaniu karnym oskarżyciel musi udowodnić umyślność sprawcy (np.: osoby prowadzącej biuro księgowe), aby doprowadzić do jego skazania.
Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że przyczyną nieświadomości sprawcy (np.: pracownika biura księgowego) może być zła redakcja przepisu prawa, prowadząca do jego niejasności (np.: postanowienie Sądu Najwyższego z 7.10.1998 r., V KKN 414/98). Ponieważ odpowiedzialność karna wymaga umyślności sprawcy to pracownik biura księgowego może zostać uniewinniony od odpowiedzialności karnej w sytuacji, gdy źle zastosował niejasny przepis. Niemniej jednak wszystko zależy od kontekstu danej sprawy.
Odpowiedzialność na podstawie art. 303 Kodeksu karnego
Innym możliwym scenariuszem odpowiedzialności karnej osób prowadzących biuro księgowe może być czyn opisany w art. 303 k.k.. Czyn ten wiąże się z nieprowadzeniem dokumentacji gospodarczej mimo takiego obowiązku, z nierzetelną treścią dokumentacji gospodarczej lub jej treścią niezgodną z prawdą, którą dany podmiot ma obowiązek prowadzić na mocy przepisów prawa (np. księgi rachunkowe, rachunki, faktury, itp.).
Przestępstwo z art. 303 § 1 k.k. musi prowadzić do wyrządzenia szkody majątkowej innemu podmiotowi (np.: nieprowadzenie ksiąg rachunkowych przez biuro księgowe doprowadziło do szkód w majątku klienta).
Inne przepisy karne mogące dotyczyć biura rachunkowego
Jeśli nierzetelność ksiąg rachunkowych prowadzi do uszczupleń fiskalnych, to takie czyny będą oceniane przez pryzmat regulacji zawartych w Kodeksie karnym skarbowym (np..: art. 60 § 1 lub art. 61 § 1–3 k.k.s.). Należy również podkreślić, że posługiwanie się nierzetelną dokumentacją z działalności gospodarczej jako sposób uzyskania pewnych świadczeń majątkowych lub korzyści majątkowych jest elementem składowym znamion przestępstwa o wyższej społecznej szkodliwości (art. 297 § 1 k.k.). Nierzetelnie prowadzone księgi rachunkowe mogą też wyczerpywać znamiona przestępstwa klasycznego oszustwa z art. 286 § 1 k.k.
Możliwe rozwiązania dla klientów biur księgowych
Klient rozważający ofertę biura księgowego w pierwszym rzędzie powinien sprawdzić czy dane biuro rachunkowe jest ubezpieczone od odpowiedzialności cywilnej. Warto też aby umowa zawierana pomiędzy klientem a biurem księgowym dobrze chroniła klienta przed błędami księgowych.
Warto przeczytać też: Odszkodowanie za błędy biura rachunkowego
You must be logged in to post a comment.