Cofnięcie pozwu a zwrot kosztów procesu pozwanemu

zwrot kosztów procesu pozwanemu

Powód ma prawo cofnąć pozew, szerzej o tym pisałem we wpisie – Cofnięcie pozwu. Podane tam informacje należy rozszerzyć o to, kiedy pozwanemu będzie przysługiwało prawo zażądania zwrotu kosztów procesu od powoda.

Przy cofnięciu pozwu, zgodnie z art. 203 § 2 i § 3 k.p.c., na żądanie pozwanego, wyrażone we wniosku o zwrot kosztów procesu pozwanemu, powód zwraca mu koszty procesu, a jeżeli cofnięcie nastąpiło poza rozprawą, przewodniczący odwołuje wyznaczoną rozprawę i o cofnięciu zawiadamia pozwanego, który może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie kosztów. Jest więc zasadą, że pozwany ma prawo otrzymać od powoda zwrot kosztów poniesionych na pomoc prawną a dotyczącą okresu od uzyskania wiedzy o toczącym się przeciwko pozwanemu sporowi sądowemu do chwili otrzymania informacji o cofnięciu pozwu przez powoda.

Od powyższej zasady, zapisanej w art. 203 § 2 i § 3 k.p.c., istnieją pewne wyjątki. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu może być oparte o art. 102 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem, sąd może w wypadkach szczególnie uzasadnionych zasądzić od strony przegrywającej (stroną przegrywającą jest powód, który cofnął pozew) tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami w sytuacji, gdy stosowaniu zasady odpowiedzialności za wynik sporu sprzeciwiają się względy słuszności.

Należy wskazać, że wymieniony przepis nie konkretyzuje pojęcia “wypadków szczególnie uzasadnionych“, pozostawiając ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi (tak np.: orzeczenie SN z dnia 20 grudnia 1973 r., II CZ 210/73). Przyjmuje się, że zastosowanie przez sąd art. 102 k.p.c. powinno być oceniane w całokształcie okoliczności, które by uzasadniały odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego stron procesu. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (postanowienie SN z dnia 14 stycznia 1974 r., sygn. akt II CZ 223/73). Trzeba też zwrócić uwagę, iż przepis art. 102 k.p.c. nie może być wykładany rozszerzająco, a jedynie w zależności od konkretnego przypadku.

Z uwagi na to, że nie obciążenie cofającego pozew kosztami postępowania jest wyjątkiem od zasady, iż to on ponosi te koszty, na nim spoczywa ciężar wykazania, że zachodzą wskazane wyżej, wyjątkowe, okoliczności uzasadniające nie obciążenie go kosztami (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2009 r., sygn. akt V CZ 58/09).

Dlatego też, w piśmie cofającym pozew powód powinien wskazać okoliczności, których analiza prowadzić mogłaby do odstąpienia od obciążania jej kosztami procesu jako strony przegrywającej postępowanie sądowe. Brak wskazania wyjątkowych okoliczności prowadzących do choćby częściowego nieobciążania powoda kosztami procesu oznaczać będzie, iż pozwany będzie miał prawo zażądać zwrotu kosztów procesu od pozwanego.

 

Foto dzięki uprzejmości Theeradech Sanin / freedigitalphotos.net