Postępowanie restrukturyzacyjne

postępowanie restrukturyzacyjne

Powstały nowe możliwości dla przedsiębiorców, który popadli w tarapaty finansowe. Oprócz istniejącego już postępowania upadłościowego od dnia 1 stycznia 2016 r. wprowadzono nowe rozwiązania polegające na kontrolowanej przez sąd restrukturyzacji przedsiębiorcy. Nowa ustawa Prawo restrukturyzacyjne ma na celu pomóc uratować przedsiębiorstwo będące w pogarszającej się kondycji finansowej, przed koniecznością przeprowadzania postępowania upadłościowego, w sytuacji w której istnieje szansa takiej poprawy funkcjonowania przedsiębiorstwa, by ponownie zaczęło ono dobrze prosperować.

Podstawą przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego, jest wniosek o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego, składany przez dłużnika. Ustawodawca przewidział, iż jedynie w dwóch przypadkach nie będzie możliwe otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego:

  1. pokrzywdzenia wierzycieli z powodu przeprowadzenia tego postępowania,
  2. uprawdopodobnienia przez dłużnika zapewnienia bieżącego zaspokajania kosztów postępowania restrukturyzacyjnego i zobowiązań powstałych po otwarciu tego postępowania (głównie chodzi o brak możliwości opłacenia wynagrodzenia zarządcy lub nadzorcy sądowego w toku postępowania).

Przepisy ustawy Prawo restrukturyzacyjne przewidują 4 typy postępowania restrukturyzacyjnego (m.in. różnią się one od siebie zakresem kontroli nad przedsiębiorstwem przez dłużnika), które mogą zostać przeprowadzone, by ratować zadłużone przedsiębiorstwo. Wybór danego typu postępowania zależy od dłużnika. Każde z postępowań posiada odrębne cechy, prowadzące do odmienności procedowania w trakcie postępowania.

Postępowanie o zatwierdzenie układu

Jego główną cechą jest konieczność samodzielnego przygotowania propozycji naprawczych oraz zbierania głosów wierzycieli akceptujących propozycje naprawcze przez dłużnika, bez udziału sądu. Dłużnik musi zawrzeć umowę o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem tego postępowania z osobą posiadającą (albo spółką, której członkowie zarządu posiadają) licencję doradcy restrukturyzacyjnego; podmiot taki staje się tzw. nadzorcą układu. W trakcie tego postępowania dłużnik przygotowuje propozycje układowe dla wierzycieli, samodzielnie zbiera się głosy tych wierzycieli, a następnie występuje się z wnioskiem do sądu o zatwierdzenie układu. Ważnym wydarzeniem w trakcie tej procedury jest wyznaczenie przez dłużnika dnia układowego. Restrukturyzacja działalności obejmować będzie długi istniejące na dzień układowy. Pomiędzy dniem układowym a dniem złożenia wniosku do sądu o zatwierdzenie układu dłużnik zbiera głosy wierzycieli w sprawie restrukturyzacji przedsiębiorstwa i zaakceptowania przez wierzycieli propozycji układowych. Głosy wierzycieli są oddawane na stosownych kartach do głosowania. Następnie, w przypadku spełnienia wymogów przez wniosek do sądu o zatwierdzenie układu, sąd zatwierdza układ, który powinien być wykonywany od daty uprawomocnienia postanowienia sądu zatwierdzającego układ.

Przyspieszone postępowanie układowe

Ten typ procedowania rozpoczyna wniosek dłużnika złożony do właściwego sądu. Do wniosku dołącza się szereg dokumentów, które są rozpoznawane przez sąd na posiedzeniu niejawnym. Przy uwzględnieniu wniosku sąd wydaje postanowienie o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego. Główną rolę w tym postępowaniu pełni nadzorca sądowy. Nadzorca sądowy oraz sędzia-komisarz prowadzący postępowanie mają uprawnienia do zapoznawania się m.in. z księgami rachunkowymi dłużnika. W tym postępowaniu przedsiębiorstwem co do zasady zarządza dłużnik. Po otwarciu przyspieszonego postępowania układowego, nadzorca sądowy sporządza plan restrukturyzacyjny, spis wierzytelności i spis wierzytelności spornych przedkładając je sądowi. Następnie dochodzi do głosowania przez wierzycieli nad układem. Dalszy tryb procedowania od przyjęcia układu jest tożsamy, jak w postępowaniu o zatwierdzeniu układu.

Postępowanie układowe

Ten typ postępowania jest dość zbliżony do przyspieszonego postępowania restrukturyzacyjnego. Również główną rolę w postępowaniu układowym pełni nadzorca sądowy. Wniosek o wszczęcie tego typu postępowania, w przeciwieństwie do przyspieszonego postępowania restrukturyzacyjnego, nie musi zawierać aktualnego wykazu majątku i bilansu dla celów postępowania. W związku z tym, odmiennie niż przy postępowaniu przyspieszonym, sporządzany musi być inwentarz majątku dłużnika. W zależności od uznania sądu, istnieje możliwość wyznaczenia rozprawy przed otwarciem postępowania układowego.

Postępowanie sanacyjne

Podstawową różnicą tego rodzaju postępowania jest przekazanie przez dłużnika zarządzania własnym przedsiębiorstwem w ręce zarządcy. Dłużnik traci na czas tego postępowania możliwość zarządzania firmą. Pewne czynności dłużnika mogą być bezskuteczne w stosunku do tzw. masy sanacyjnej (majątku objętego zarządem zarządcy), jeśli były podejmowane na rok przed otwarciem postępowania sanacyjnego. Skutkiem otwarcia postępowania sanacyjnego jest przekazanie zarządcy przez dłużnika całego majątku, wydanie wszelkiej dokumentacji dotyczącej przedsiębiorstwa, wygaśnięcie prokury. Zarządca w toku postępowania może sprzedawać części majątku dłużnika bez jego zgody. Celem działania zarządcy jest zatem uzdrowienie przedsiębiorstwa dłużnika oraz zorganizowanie zgromadzenia wierzycieli, którzy głosowaliby nad przyjęciem układu.

We wnioskach o wszczęcie przyspieszonego postępowania restrukturyzacyjnego i postępowania restrukturyzacyjnego dłużnik samodzielnie może zaproponować, a w toku postępowania o zatwierdzenie układu przed wszczęciem postępowania sądowego proponuje, w toku postępowania sanacyjnego proponuje to zarządca, rozmaite sposoby restrukturyzacji. Możliwe są następujące propozycje:

– odroczenie terminu wykonania zobowiązania,

– rozłożenie spłaty na raty,

– zmniejszenie wysokości zobowiązań,

– konwersja wierzytelności na udziały lub akcje,

– zmiana, zamiana lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.

Możliwym jest wskazanie kilku różnych metod restrukturyzacji, aczkolwiek warunki restrukturyzacji powinny być jednakowe dla wszystkich wierzycieli.

W przypadku postępowań restrukturyzacyjnych odrębnie należy przeanalizować sytuację, w której dłużnik posiada wierzycieli rzeczowych zabezpieczonych hipoteką lub zastawem na mieniu dłużnika, przede wszystkim w zakresie, czy wierzyciel ten jest również wierzycielem osobistym dłużnika (czyli dłużnik odpowiada wobec tego wierzyciela całym swoim majątkiem, nie tylko rzeczą zabezpieczoną ograniczonym prawem rzeczowym np. hipoteką lub zastawem). Jeśli wierzyciel byłby jedynie wierzycielem rzeczowym, to nie brałby on udziału w postępowaniu restrukturyzacyjnym.

Pamiętać również należy, iż powołani nadzorcy sądowi, zarządcy otrzymują wynagrodzenie, które płatne jest z funduszy dłużnika. Ponadto czynności nadzorcy sądowego (w przyspieszonym postępowaniu restrukturyzacyjnym i „zwykłym” postępowaniu restrukturyzacyjnym) mogą ograniczać prawo dłużnika, w przypadku czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu (czynności te zależeć mogą od wyrażenia zgody na nie przez nadzorcę sądowego).

W toku postępowań restrukturyzacyjnych dłużnik co do zasady chroniony jest przed egzekucją oraz wszczęciem postępowań upadłościowych.

Powyżej przedstawione rozważania przedstawiają w zarysie charakterystykę typów postępowań restrukturyzacyjnych. Wybór danego typu postępowania powinien być zatem uzależniony od woli dłużnika dalszego zarządzania przedsiębiorstwem, charakterystyki prowadzonej działalności oraz od możliwości przeprowadzenia rozmów z wierzycielami jeszcze przed złożeniem wniosku do sądu.

 

Opracowanie: adwokat Marcin Hołówka oraz adwokat Marcin Moj

Hipoteka

Hipoteka

Hipoteka stanowi jedno z ograniczonych praw rzeczowych. Zgodnie z ustawą z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, hipoteka polega na zabezpieczeniu oznaczonej wierzytelności wynikającej z pewnego stosunku prawnego (np. umowy pożyczki lub kredytu), prawem na nieruchomości, zgodnie z którym wierzyciel może zaspokoić swoje roszczenie z tej nieruchomości, bez względu na to, kto stał się właścicielem tej nieruchomości, a także z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości.

Hipoteka – tylko na nieruchomości

Hipoteką można obciążyć zgodnie z powyższym nieruchomość oraz udział w nieruchomości, czyli prawo własności. Oprócz własności, przedmiotem hipoteki może być prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz wierzytelność zabezpieczona inną hipoteką. Co do zasady, hipoteka obciąża również części składowe nieruchomości obciążonej np. budynki związane trwale z gruntem obciążonym hipoteką oraz obciąża również przynależności, czyli rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z rzeczy głównej zgodnie z jej przeznaczeniem. W przypadku woli obciążenia nieruchomości wchodzącej w skład małżeńskiej wspólności majątkowej wymagana jest zgoda obojga małżonków.

Umowa ustanawiająca hipotekę

W celu ustanowienia hipoteki konieczne jest zawarcie umowy pomiędzy wierzycielem a osobą obciążaną hipoteką. W celu prawidłowego zabezpieczenia wierzytelności hipoteką konieczny jest jej wpis w księdze wieczystej. Stosowne oświadczenie osoby obciążanej hipoteką musi być złożone w formie aktu notarialnego. Zasady opisanej w zdaniu poprzednim nie stosuje się w przypadku ustanawiania hipoteki na rzecz banków.

W polskim porządku prawnym należy wyróżnić obecnie cztery rodzaje hipotek.

Hipoteka umowna

Pierwszą z form, najpopularniejszą w praktyce, jest hipoteka umowna polegająca na zawarciu umowy pomiędzy dwoma stronami stosunku prawnego, której skutkiem jest zabezpieczenie wierzyciela (np. pożyczkodawcy) w postaci ustanowienia hipoteki na nieruchomości dłużnika (np. pożyczkobiorcy).

Hipotek łączna

Drugim typem jest hipoteka łączna powstająca w przypadku podziału nieruchomości już obciążonej hipoteką. Nieruchomości powstałe w wyniku podziału nieruchomości pierwotnej zostają obciążone ustanowioną wcześniej hipoteką.

Hipoteka łączna umowna

Połączeniem przedstawionych powyżej typów hipotek jest hipoteka łączna umowna polegająca na zabezpieczeniu jednej wierzytelności, w drodze zawarcia umowy, na kilku nieruchomościach.

Hipoteka przymusowa

Trzecim rodzajem hipoteki jest hipoteka przymusowa, która jest ustanawiana na wniosek wierzyciela na wszystkich nieruchomościach dłużnika, jeśli dana wierzytelność jest stwierdzona tytułem wykonawczym, postanowieniem sądu o udzieleniu zabezpieczenia, postanowienia prokuratora i innych aktów wymienionych w art. 110 ustawy o księgi wieczystej i hipotece.

Hipoteka na wierzytelności hipotecznej

Czwartym rodzajem hipoteki jest hipoteka na wierzytelności hipotecznej, tzw. subintabulat. Sens subintabulatu można zobrazować następująco: nieruchomość należąca do osoby A jest zabezpieczona hipoteką na rzecz osoby B z tytułu pożyczki; osoba B zawiera z osobą C umowę, z której wierzytelność osoba B postanawia zabezpieczyć na hipotece na nieruchomości osoby A; osoba C chcąc zrealizować swoje zabezpieczenie w przypadku popadnięcia osoby B w zwłokę z tytułu np. zapłaty długu może zaspokoić się z nieruchomości należącej do osoby A. Teoretycznie, subintabulat polega na możliwości ustanawiania hipoteki na dalszych wierzytelnościach hipotecznych, czyli osoba D może zabezpieczyć swoją wierzytelność na zabezpieczeniu osoby C z B, osoba E może zabezpieczyć się na wierzytelności hipotecznej pomiędzy osobą D z C, itd. Ostatnia z osób w „łańcuszku” subintabulatu może zatem zaspokoić się z nieruchomości osoby A. W celu zapłaty kwoty wynikającej z subintabulatu konieczne jest stwierdzenie tej wierzytelności tytułem wykonawczym (np. dobrowolne poddanie się egzekucji zaopatrzone w klauzulę wykonalności); w przeciwnym wypadku za niezbędne należy uznać złożenie sumy wynikającej z wierzytelności hipotecznej do depozytu sądowego. Co istotne, w przypadku woli zapłaty należności przez osobę A, podmiot ten powinien dokonać zapłaty na rzecz ostatniej osoby znajdującej się w „łańcuszku” zabezpieczenia. Instytucja subintabulatu została po raz pierwszy wprowadzona do polskiego porządku prawnego już w 1818 r.

Od 2011 r. przestał obowiązywać w polskim porządku prawnym piąty typ hipoteki, hipoteka kaucyjna, która była ustanawiana na wierzytelności o wysokości nieustalonej do oznaczonej sumy najwyższej.

Dokonując wpisu hipoteki do księgi wieczystej konieczne jest podanie wysokości zabezpieczenia. W przypadku, gdy np. umowa pożyczki wyniesie 100.000 zł, zasadnym jest określenie wysokości zabezpieczenia na kwotę nieco wyższą, np. 150.000 zł, ze względu na fakt, iż hipoteka zabezpiecza również roszczenia o odsetki oraz koszty postępowania sądowego powstałego w wyniku dochodzenia przez wierzyciela swoich uprawnień. Przy narosłych odsetkach, wygranym procesie i jednoczesnym niespłaceniu przez dłużnika żadnej kwoty wynikającej z umowy pożyczki, łączna należność wierzyciela mogłaby wynieść np. 120.000 zł. Przy ograniczeniu hipoteki do kwoty 100.000 zł, wierzyciel mógłby zaspokoić się jedynie do tej kwoty z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi dłużnika. Gdyby zatem dłużnik miał wielu wierzycieli osobistych, posiadających wobec dłużnika zadłużenie znacząco przewyższające jego majątek, wierzyciel zabezpieczony hipoteką mógłby nie uzyskać zaspokojenia całkowitej należności wynikającej z narosłych odsetek oraz kosztów postępowania sądowego. Na uwadze jednocześnie mieć należy, iż zabezpieczenie hipoteczne nie może być nadmierne, np. przy umowie pożyczki 100.000 zł nie powinno wynieść wielokrotności tej sumy, gdyż w przypadku uznania przez sąd, iż zabezpieczenie jest zbyt wysokie, suma hipoteki na wniosek właściciela nieruchomości obciążonej zostanie obniżona.

Hipoteka należy do praw akcesoryjnych, co oznacza, że w przypadku przelewu wierzytelności dochodzi do przejścia hipoteki. Hipoteki nie można jednocześnie przenieść bez wierzytelności, która jest zabezpieczana. Oznacza to, że w przypadku, gdy na nieruchomości osoby A ustanowiona jest hipoteka na rzecz osoby B z tytułu umowy pożyczki, a następnie osoba B ceduje na rzecz osoby C wszystkie uprawnienia wynikające z umowy pożyczki, to niepotrzebne jest zawieranie kolejnych umów przenoszących hipotekę, gdyż hipoteka na nieruchomości osoby A przechodzi automatycznie na osobę C, gdy ta zostanie wpisana do księgi wieczystej jako nowy wierzyciel osoby A. Opisana powyżej zmiana podmiotów w stosunku prawnym jest określana również zmianą wierzyciela hipotecznego.

Można stwierdzić, iż hipoteka podąża wraz z nieruchomością. Oznacza to, że w sytuacji zbycia przez dłużnika nieruchomości obciążonej hipoteką, obciążenie to przechodzi na nowego nabywcę. Co więcej, z mocy prawa niedopuszczalne są zastrzeżenia właściciela nieruchomości obciążanej, iż ten nie sprzeda lub dodatkowo nie obciąży nieruchomości przed wygaśnięciem ustanowionej hipoteki. W przypadku zawarcia takiego postanowienia w umowie, jest ono nieważne. Jeśli dojdzie do sprzedaży nieruchomości obciążonej hipoteką, wierzyciel uzyskując tytuł wykonawczy przeciwko dłużnikowi może zaspokoić się ze sprzedanej przez tego dłużnika nieruchomości będącej już własnością innej osoby. Sprzedaż nieruchomości obciążonej hipoteką nie powoduje zatem wygaśnięcia tej hipoteki.

Główną przyczyną wygaśnięcia hipoteki jest wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką, czyli np. spłata zaciągniętej pożyczki. Drugim z przypadków wygaśnięcia hipoteki jest jej wykreślenie z księgi wieczystej bez ważnej podstawy prawnej (np. w przypadku omyłkowego lub błędnego wykreślenia hipoteki) i upływ dziesięciu lat od jej wykreślenia. Trzecim z przypadków wygaśnięcia hipoteki jest zwłoka wierzyciela w odbiorze przysługujących mu należności z tytułu wierzytelności lub trudności w jego zaspokojeniu (np. dłużnik nie posiada informacji, gdzie wierzyciel mógłby przebywać lub nie posiada aktualnych danych dotyczących rachunku bankowego wierzyciela). Dłużnik w takim przypadku powinien złożyć zabezpieczoną kwotę do depozytu sądowego oraz zrzec się uprawnienia do odbioru tej kwoty z powrotem. Wykreślenie hipoteki dokonywane jest po złożeniu wniosku przez właściciela nieruchomości obciążonej, posiadającego prawomocne postanowienie sądu o zezwoleniu na złożenie do depozytu sądowego należnej kwoty oraz dysponującego dowodem wpłaty tej kwoty do depozytu wraz ze zrzeczeniem się odbioru tej kwoty z powrotem. We wszystkich przypadkach wygaśnięcia hipoteki, wierzyciel jest zobligowany do dokonania wszystkich czynności umożliwiających wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej. Jeśli wierzyciel nie zechce wykonać tych czynności jedyną drogą jest wytoczenie przez właściciela obciążonej nieruchomości powództwa o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym.

 

Foto dzięki uprzejmości Stuart Miles / freedigitalphotos.net

Zastaw rejestrowy

Zastaw rejestrowy 

Zastaw rejestrowy jest formą zabezpieczenia zbliżoną w wielu aspektach do prawa zastawu opisanego w Kodeksie cywilnym. Kwestie dotyczące zastawu rejestrowego reguluje ustawa z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów. Ogólnie celem zastawu jest zabezpieczenie oznaczonej wierzytelności prawem wierzyciela na rzeczy ruchomej lub na innym prawie, zgodnie z którym wierzyciel (zastawnik) będzie mógł dochodzić zaspokojenia z objętej zastawem rzeczy (lub prawa), bez względu na to, czyją rzecz stała się własnością oraz z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy objętej zastawem (zastawca).

W celu ustanowienia zastawu rejestrowego konieczne jest podjęcie dwóch czynności.

Po pierwsze, zastawca z zastawnikiem muszą podpisać umowę o ustanowienie zastawu rejestrowego (tzw. umowę zastawniczą), która pod rygorem nieważności musi być zawarta na piśmie. Po drugie, prawo zastawnika musi zostać wpisane do rejestru zastawów.

Umowa o ustanowienie zastawu rejestrowego

Umowa zastawnicza musi zawierać co najmniej: datę jej zawarcia, nazwy stron i miejsca ich zamieszkania (siedziby), przedmiot zastawu, wierzytelność zabezpieczoną zastawem oraz najwyższą sumę zabezpieczenia.

W przeciwieństwie do „zwykłego” zastawu (opisanego w Kodeksie cywilnym), nie jest konieczne fizyczne przekazywanie rzeczy (lub praw) objętej umową zastawniczą zastawnikowi lub wskazanej przez niego osobie trzeciej. Przedmiot objęty umową zastawniczą może zatem być przez cały okres trwania zabezpieczenia przechowywany i wykorzystywany przez zastawcę lub przez wskazaną przez niego osobę trzecią, jeśli osoba ta wyrazi na to zgodę. W przypadku braku odmiennych uregulowań w umowie zastawniczej, zastawca może korzystać z przedmiotu zastawu rejestrowego zgodnie z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem, powinien należycie dbać o przedmiot zastawu rejestrowego oraz powinien umożliwić zastawnikowi zbadanie przedmiotu zastawu na żądanie.

Podobnie jak hipoteka, zastaw rejestrowy zabezpiecza odsetki i koszty zaspokojenia zastawnika mieszczące się w sumie wymienionej we wpisie zastawu.

Zastaw rejestrowy może zostać ustanowiony na rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych. Nie może zostać ustanowiony na rzeczach, prawach i wierzytelnościach objętych zabezpieczeniem w postaci hipoteki albo hipoteki morskiej. Ustawodawca przykładowo wylicza rzeczy lub prawa mogące być objęte zastawem rejestrowym. Są to: rzeczy oznaczone co do tożsamości (np. konkretny samochód zastawcy), rzeczy oznaczone co do gatunku przy jednoczesnym opisie ich ilości oraz sposobu ich wyodrębnienia od innych rzeczy tego samego gatunku (np. opis ilości i sposobu wyboru kamieni szlachetnych), zbiór rzeczy ruchomych lub praw stanowiący całość gospodarczą (np. wybrana część przedsiębiorstwa, aczkolwiek nie całe przedsiębiorstwo), wierzytelności (np. ustanowienie zastawu na uprawnieniu wynikającym z umowy pożyczki nieobjętej zabezpieczeniem w formie hipoteki), prawa na dobrach niematerialnych (np. zastaw na autorskich prawach majątkowych), prawa z papierów wartościowych (np. na obligacjach lub akcjach na okaziciela). Przedmiotem zastawu rejestrowego nie mogą być objęte prawa osobiste (np. autorskie prawa osobiste).

Rejestr zastawów

Co do zasady, zastaw rejestrowy obejmuje również rzeczy lub prawa, które weszły w miejsce pierwotnego przedmiotu zastawu, chyba że zmiana przedmiotu zastawu rejestrowego powoduje pokrzywdzenie zastawnika. Zmieniony przedmiot zastawu (np. uzyskane pieniądze z tytułu sprzedaży samochodu objętego zastawem rejestrowym) powinny być ujawnione w rejestrze zastawów. Jeśli zatem zastawca sprzeda rzecz obciążoną zastawem za zbyt niską kwotę, zastaw nadal obciąża tę rzecz. Co interesujące, w przypadku ustanowienia zastawu rejestrowego na pojeździe mechanicznym, fakt dokonania zastawu odnotowuje się w dowodzie rejestracyjnym pojazdu. Stosowna adnotacja dokonywana jest przez organ rejestrujący pojazd w rubryce „adnotacje urzędowe”.

W przeciwieństwie do hipoteki, za ważne należy uznać zobowiązanie zastawcy, iż ten przed wygaśnięciem zastawu rejestrowego nie sprzeda lub nie obciąży przedmiotu zastawu. Pomimo złożenia takiego zastrzeżenia, jeśli zastawca sprzeda lub obciąży przedmiot zastawu, to czynność ta jest ważna jedynie, gdy nabywca nie wiedział i przy zachowaniu należytej staranności nie mógł dowiedzieć się o złożonym zastrzeżeniu. Brak zapoznania się z treścią wpisu zastawu rejestrowego przez nabywcę nie jest sytuacją, która powoduje, iż czynność zbycia byłaby ważna pomimo zastrzeżenia zastawcy o tym, iż nie sprzeda przedmiotu zastawu rejestrowego. W sytuacji, gdy zastawca pomimo zastrzeżenia zbędzie lub obciąży przedmiot zastawu, zastawnik może żądać by zastawca natychmiast zaspokoił wierzytelność zabezpieczoną zastawem.

W przypadku objęcia przedmiotu zastawu kilkoma zastawami rejestrowymi, pierwszeństwo w zaspokojeniu przysługuje osobie, której prawo zostało wpisane wcześniej do rejestru zastawów. Zastawnik może zaspokoić się z przedmiotu zastawu rejestrowego co do zasady w drodze sądowego postępowania egzekucyjnego, czyli na podstawie tytułu wykonawczego. W celu przyspieszenia postępowania egzekucyjnego za uzasadnione można uznać zobowiązanie się zastawcy do dobrowolnego poddania się egzekucji z rzeczy objętej zastawem rejestrowym, sporządzone w formie aktu notarialnego. W sytuacjach przewidzianych w art. 22 ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, jeśli strony tak umówią się w umowie zastawniczej, zastawnik może przejąć na własność przedmiot zastawu rejestrowego tytułem zaspokojenia własnych roszczeń, jeśli zastawca nie zaspokoi wierzytelności zastawnika do określonej daty. Strony mogą również zgodzić się, by zastawnik został zaspokojony z danej rzeczy objętej zastawem rejestrowym poprzez sprzedanie tej rzeczy w drodze przetargu publicznego prowadzonego przez notariusza lub komornika.

Zabezpieczenie w formie zastawu rejestrowego może zostać przeniesione na jego nabywcę przez zastawnika jedynie wraz z wierzytelnością, która była zabezpieczona zastawem rejestrowym. Nabywca zastawu rejestrowego musi być uwidoczniony w rejestrze zastawu.

Wygaśnięcie zastawu rejestrowego

Ustawodawca przewidział kilka sposobów wygaśnięcia zastawu rejestrowego. Po pierwsze, najprostszą formą jest wygaśnięcie zabezpieczanej wierzytelności. W takim przypadku, w celu wykreślenia zastawu koniecznym jest złożenie wniosku o jego wykreślenie. Po drugie, zastaw rejestrowy wygasa, jeśli upłynie 20 lat od chwili wpisu do rejestru zastawów, chyba że strony w nowej umowie przedłużą trwanie zastawu o okres nie dłuższy niż 10 lat. Po trzecie, zastaw rejestrowy wygaśnie, gdy rzecz ruchoma obciążona zastawem stanie się częścią składową nieruchomości. W takim przypadku zastawnik może żądać od właściciela nieruchomości ustanowienia hipoteki na tej nieruchomości do wartości rzeczy przyłączonych. Po czwarte, dochodzi do wygaśnięcia zastawu, jeśli przedmiot zabezpieczony zastawem zostanie sprzedany, a nabywca nie wiedział lub nie mógł dowiedzieć się o zabezpieczeniu tej rzeczy zastawem rejestrowym (wymagane jest zatem co najmniej, by nabywca powziął informację z rejestru zastawów o niefigurowaniu danej rzeczy w rejestrze) albo gdy zastawca zbył rzecz objętą zastawem, która to rzecz należała do przedmiotów zwykle zbywanych w działalności gospodarczej zastawcy, przy jednoczesnym wydaniu rzeczy nabywcy i braku woli nabywcy pokrzywdzenia zastawnika. Uwagę warto zwrócić na pogląd orzeczniczy, iż należyta staranność nabywającego samochód na tzw. giełdzie samochodowej wymaga sprawdzenia w centralnej informacji o zastawach rejestrowych, czy jest on objęty zastawem rejestrowym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 2005 r., III CK 369/04).

Jak wskazywano na początku, zastawnik może zaspokoić się z rzeczy przed wierzycielami osobistymi zastawcy. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach, opisanych w odrębnych przepisach, wierzyciel posiadający ustanowione prawo zastawu na danej rzeczy, nie mógłby zaspokoić się przed wybranymi wierzycielami osobistymi dłużnika (np. w przypadku zastawu skarbowego), aczkolwiek w przypadku zastawu skarbowego wcześniejszy wpis prawa zastawu do rejestru zastawów niweczy negatywne skutki pierwszeństwa zastawu skarbowego wobec wierzyciela posiadającego zabezpieczenie prawem zastawu podległym jedynie przepisom Kodeksu cywilnego.

 

 

Foto dzięki uprzejmości foto76 / freedigitalphotos.net

Przewłaszczenie na zabezpieczenie

Przewłaszczenie na zabezpieczenie 

Przewłaszczenie na zabezpieczenie stanowi jedną z niedookreślonych w przepisach prawa formę zabezpieczania wierzytelności na majątku dłużnika. Przewłaszczenie na zabezpieczenie polega co do zasady na przeniesieniu własności rzeczy dłużnika na rzecz wierzyciela, z zobowiązaniem się wierzyciela, iż ten dokona powrotnego przeniesienia prawa własności do rzeczy, jeśli dłużnik spłaci zaciągniętą wierzytelność w oznaczonym terminie. Za wyjątkiem instytucji opisanej w celu zabezpieczania wierzytelności bankowych (art. 101 ustawy Prawo bankowe), do umowy tej stosuje się zasadę swobody umów.

Sposób zabezpieczania można rozpatrywać w dwóch aspektach: z warunkiem rozwiązującym lub warunkiem zawieszającym.

Przewłaszczenie na zabezpieczenie z warunkiem rozwiązującym

Przykładowo, dłużnik A zaciąga w dniu 1 lutego pożyczkę u wierzyciela B na kwotę 20.000 zł z zobowiązaniem jej spłaty do 31 grudnia. Jedyną wartościową część majątku A stanowi samochód o wartości 15.000 zł. Formą zabezpieczenia B stanowi zatem przeniesienie z dniem 1 lutego własności samochodu A na rzecz B. Jeśli A spłaci pożyczkę do 31 grudnia, to samochód z powrotem stanie się jego własnością z dniem finalnej spłaty pożyczki (B będzie zobowiązany, by przenieść prawo własności z powrotem na A). Powyższy przykład jest przewłaszczeniem na zabezpieczenie z warunkiem rozwiązującym.

Przewłaszczenie na zabezpieczenie z warunkiem zawieszającym

Strony stosunku prawnego mogą również ukształtować zabezpieczenie odmiennie, a mianowicie, iż B stanie się właścicielem samochodu dopiero wtedy, gdy A do 31 grudnia nie spłaci pożyczki. Ukształtowanie danego zabezpieczenia zależy każdorazowo od zabezpieczanej rzeczy oraz od woli stron zabezpieczenia danego stosunku prawnego.

Każdą z ww. form należy uznać za dozwoloną. W zależności od ukształtowania zabezpieczenia, może ono być bardziej korzystne dla dłużnika (w powyższym przykładzie przewłaszczenie na zabezpieczenie pod warunkiem zabezpieczającym) lub dla wierzyciela (pod warunkiem rozwiązującym).

Przewłaszczenie na zabezpieczenie nieruchomości?

W doktrynie rozważano, jakie przedmioty (rzeczy) mogą być objęte przewłaszczeniem na zabezpieczenie. Od dekad w polskim orzecznictwie dopuszcza się zabezpieczenie wierzytelności w tej formie wobec ruchomości. Spornym natomiast było czy możliwym jest dokonywanie przewłaszczenia na zabezpieczenie wobec nieruchomości. Definitywnie powyższy problem rozstrzygnęło orzecznictwo Sądu Najwyższego, w którym Sąd ten stwierdził, iż przewłaszczanie na zabezpieczenie nieruchomości jest dozwolone i nie stanowi to niedopuszczalnej sprzedaży nieruchomości zawartej pod warunkiem (wyrok SN z 29 maja 2000 r., III CKN 246/00 opisujący sprawę związaną z zabezpieczeniem wierzytelności pod warunkiem rozwiązującym, aczkolwiek bez wskazania konkretnego terminu, do którego zobowiązanie dłużnika miało być wykonane; możliwość przewłaszczenia na zabezpieczenie nieruchomości pod warunkiem rozwiązującym dopuścił również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 marca 2002 r., III CKN 748/00 w stanie faktycznym, w którym dłużnicy również zobowiązani byli do zapłaty długu bez określonego terminu, aczkolwiek wierzyciel mógł po braku spłaty do określonego terminu zażądać wydania nieruchomości). Zaznaczyć jednocześnie w tym miejscu należy, iż w przypadku zabezpieczenia wierzytelności na nieruchomości spłata przez dłużnika zobowiązania nie powoduje, iż nieruchomość natychmiast zmienia właściciela na dłużnika, a jedynie zobowiązuje wierzyciela do przeniesienia prawa własności z powrotem na dłużnika. Zabezpieczenie na nieruchomości powinno być zatem dokonywane pod warunkiem rozwiązującym (wierzyciel staje się właścicielem nieruchomości, natomiast po spłacie zobowiązania przez dłużnika wierzyciel staje się zobowiązany do zwrotnego przeniesienia prawa własności). Jednocześnie pamiętać należy, iż dokonując zabezpieczenia na nieruchomości należy to uczynić w formie aktu notarialnego; w przeciwnym wypadku zabezpieczenie należy uznać za nieważne.

Bankowe przewłaszczenie na zabezpieczenie

Przepisy prawa przewidują wprost instytucję przewłaszczenia na zabezpieczenie w przypadku realizacji czynności bankowych na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Możliwość zabezpieczenia banku w drodze przewłaszczenia na zabezpieczenie przewiduje art. 101 ww. ustawy. Zgodnie z przytoczonym przepisem dłużnik (lub osoba trzecia np. poręczyciel) może przenieść na bank prawo własności rzeczy ruchomej lub papierów wartościowych do czasu spłaty przez dłużnika zabezpieczenia wraz z odsetkami i prowizją dla banku. Konieczność wyodrębnienia i oznaczenia rzeczy objętych zabezpieczeniem ciąży na dłużniku w przypadku przeniesienia własności rzeczy co do gatunku lub co do zbioru rzeczy.

Pamiętać należy, iż co do zasady w przypadku zaspokojenia się przez wierzyciela z rzeczy stanowiącej zabezpieczenie, której wartość przewyższała wartość wierzytelności (np. nieruchomość stanowiąca zabezpieczenie kredytu w wysokości 300.000 zł została sprzedana przez wierzyciela za 500.000 zł) na wierzycielu ciąży obowiązek zwrotu dłużnikowi różnicy pozostałej po zaspokojeniu swoich całkowitych roszczeń wobec dłużnika. W przeciwnym wypadku należałoby uznać, iż wierzyciel pozostaje bezpodstawnie wzbogacony.

Strony stosunku przewłaszczenia na zabezpieczenie mogą w znacznym zakresie modyfikować postanowienia umowne. Mogą w szczególności postanowić, co wierzyciel będzie musiał uczynić z nadwyżką pieniężną otrzymaną z tytułu zbycia rzeczy zabezpieczającej wierzytelność, mogą zdecydować kto będzie dysponentem rzeczy do czasu określonego terminu, mogą ustalić czy dłużnik albo wierzyciel mogą korzystać z rzeczy zabezpieczającej wierzytelność, mogą wprowadzić zakaz zbywania i obciążania rzeczy do określonego terminu, mogą zakazać przekazywania rzeczy do używania osobom trzecim, powinny ustalić podmiot otrzymujący korzyści oraz ponoszący ciężary z tytułu utrzymania rzeczy zabezpieczającej wierzytelność, mogą określić obowiązek udostępnienia rzeczy wierzycielowi na jego żądanie w celu stwierdzenia stanu rzeczy.

Wskazywana forma zabezpieczenia uznawana jest za korzystniejszą od zastawu i hipoteki, ponieważ wierzyciel bez nadmiernych formalności sądowo-egzekucyjnych może uzyskać zaspokojenie z rzeczy zabezpieczającej roszczenie wierzyciela. Omówiona forma zabezpieczenia stanowi zatem przyspieszoną realizację przez wierzyciela zaspokojenia z tytułu niespłaconego do określonego terminu zobowiązania dłużnika.

 

Foto dzięki uprzejmości sattva / freedigitalphotos.net

Zastrzeżenie prawa własności towaru do momentu zapłaty

Zastrzeżenie prawa własności towaru do momentu zapłaty

Zastrzeżenie prawa własności towaru do momentu zapłaty ceny (art. 589 k.c.) to jeszcze jedno z możliwych zabezpieczeń stosowanych w relacjach pomiędzy przedsiębiorcami. Jest to uzgodnienie pomiędzy sprzedającym a kupującym występujące w przypadkach odroczenia płatności ceny lub rozłożenia zapłaty ceny na raty. Zastrzeżenie prawa własności towaru do momentu zapłaty ceny oznacza, że prawo własności pozostaje przy sprzedawcy aż do czasu zapłacenia całości ceny sprzedaży przez kupującego.

Przykładem zastosowania zastrzeżenia prawa własności towaru jest umieszczenie na fakturze sprzedaży następującego zastrzeżenia: ,,Towar do momentu pełnej zapłaty ceny sprzedaży pozostaje własnością sprzedawcy, zgodnie z art. 589 k.c.. Niezapłacenie ceny w uzgodnionym terminie będzie prowadziło do odebrania towaru przez sprzedawcę.”.

Zastrzeżenie prawa własności towaru do momentu zapłaty ceny jest skuteczne, gdy zostało stwierdzone pismem. Oznacza to, że faktura sprzedawcy zawierająca powyższe zastrzeżenie musi być podpisana przez osoby uprawnione do reprezentowania sprzedającego i kupującego. Niemniej jednak, podpisanie faktury przez sprzedawcę i kupującego będzie miało istotne znaczenie, gdyż będzie wywoływało określone skutki cywilnoprawne – akceptację przez kupującego zastrzeżenia prawa własności na rzecz sprzedawcy do momentu całkowitej zapłaty ceny sprzedaży. Jeśli więc kupujący jest w zwłoce w zapłacie ceny sprzedający na prawo do niezwłocznego odebrania kupującemu rzeczy, a przez jej odebranie dojdzie też do odstąpienia przez sprzedającego od umowy sprzedaży (czyli powstanie stan, jakby umowa sprzedaży nigdy nie została zawarta).

Jeżeli kupujący odbierający towar znajduje się w złej kondycji finansowej, sprzedawca powinien też podpisaną przez obie strony fakturę poświadczyć u notariusza, aby uzyskać na tym dokumencie datę pewną. Co sprzedawca uzyskuje mając fakturę z poświadczoną datą pewną?

Jeśli przeciwko kupującemu będzie prowadzone postępowanie egzekucyjne to sprzedawca może skutecznie wykazać komornikowi, iż prawo własności nie przeszło na kupującego a więc nie można z przekazanych kupującemu towarów prowadzić egzekucji komorniczej (art. 841 k.p.c.). Także w przypadku ogłoszenia wobec kupującego upadłości likwidacyjnej towary nie będą wchodzić w skład masy upadłościowej (art. 101 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze).

Warto pamiętać, że to do sprzedawcy należeć będzie wybór, czy zachce odebrać towar czy też będzie chciał wyegzekwować niezapłaconą cenę sprzedaży. Powyższa możliwość wyboru przez sprzedawcę uprawnienia, które będzie realizował, znalazła potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2003 r., (IV CKN 468/01). Sąd Najwyższy orzekł, że sama tylko możliwość odebrania rzeczy przez sprzedawcę w razie zwłoki kupującego w zapłacie ceny nie eliminuje możliwości skorzystania przez sprzedawcę z innych przysługujących mu środków prawnych, m.in. możliwości wystąpienia na drogę sądową czy też wszczęcia egzekucji w celu zaspokojenia roszczenia o zapłatę ceny.

 

Foto dzięki uprzejmości jennythip / freedigitalphotos.net

Umowa poręczenia

Umowa poręczenia

Jak to w innym wpisie wskazałem (Jak zabezpieczyć się przed nieuczciwym kontrahentem), jednym z wielu stosowanych zabezpieczeń zobowiązań handlowych jest zawarcie umowy poręczenia. W umowie poręczenia występują: dłużnik, którego zobowiązanie jest zabezpieczane; poręczyciel, który własnym majątkiem zabezpiecza zobowiązanie dłużnika oraz wierzyciel, który korzysta z tego zabezpieczenia. Oświadczenie poręczyciela stanowiące, że poręczyciel będzie odpowiadał swoim majątkiem za zobowiązanie dłużnika, dla swej ważności, musi być zawarte na piśmie. Co ciekawe, umowa poręczenia może być zawarta pomiędzy wierzycielem a poręczycielem bez zgody dłużnika (zdarzały się też przypadki, że umowa poręczenia była zawierana nawet bez powiadomienia o tym fakcie dłużnika, np.: dotyczyło to zadłużenia szpitali).

Zasadniczym celem podpisania umowy poręczenia jest zabezpieczenie istniejącej lub przyszłej wierzytelności. Podmiot trzeci (tzw. poręczyciel) zobowiązuje się wobec wierzyciela, że w przypadku gdy dłużnik nie wykona swojego zobowiązania – poręczyciel tego wierzyciela zaspokoi (art. 876 § 1 k.c.). Zaspokojenie wierzyciela przez poręczyciela może przybrać formę zapłaty określonej kwoty pieniężnej lub też wykonania określonego w umowie poręczenia świadczenia. W praktyce spotykane są też inne sposoby zaspokojenia wierzyciela, takie jak złożenie przez poręczyciela określonej kwoty pieniężnej do depozytu sądowego lub nawet potrącenie wierzytelności jaką ma poręczyciel wobec wierzyciela dłużnika za którego poręczył z wierzytelnością wynikającą z umowy poręczenia.

Po wykonaniu umowy poręczenia przez poręczyciela i zaspokojeniu wierzyciela poręczyciel wstępuje z mocy przepisu zawartego w art. 518 § 1 pkt 1 k.c. w prawa zaspokojonego poręczyciela, a więc następuje subrogacja ustawowa, opisana przeze mnie w innym miejscu. Poręczyciel po spłaceniu wierzyciela, który miał zabezpieczoną wierzytelność w umowie poręczenia wstępuje w prawa wierzyciela, którego zaspokoił i staje się przez to wierzycielem dłużnika. w przypadku zaś, gdy dłużnik w terminie spłaca swojego wierzyciela wierzytelność wygaśnie a poręczyciel nie będzie miał żadnych dodatkowych praw wobec rzetelnego dłużnika. Warto wspomnieć, że poręczenie przedawnia się zgodnie z zasadami dotyczącymi stosunku prawnego, który zabezpiecza (np.: zgodnie z art. 554 k.c. roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy przedawniają się z upływem lat dwóch), ale jeśli poręczyciel spłaci wierzyciela za dłużnika to roszczenie poręczyciela wobec dłużnika przedawnia się już według zasad ogólnych (termin przedawnienia takiego roszczenia wynosi dziesięć lat).

Poręczenia można udzielić odpłatnie lub też nieodpłatnie. Jeżeli w umowie poręczenia nie ma zawartej regulacji o odpłatności poręczenia to przyjmuje się, że poręczyciel działa nieodpłatnie (tj. nie może żądać wynagrodzenia ani od wierzyciela ani też od dłużnika). Na koniec warto wiedzieć, że dla ważności dokonania poręczenia nie jest wymagane wyrażenie zgody przez współmałżonka poręczyciela.

 

Foto dzięki uprzejmości bplanet / freedigitalphotos.net

Jak zabezpieczyć się przed nieuczciwym kontrahentem

Jak zabezpieczyć się przed nieuczciwym kontrahentem

Wielu przedsiębiorców zastanawia się, jakie mają możliwości zabezpieczenia swych interesów, przy nawiązywaniu kontaktów biznesowych z nowymi kontrahentami lub mając relacje biznesowe z podmiotami o pogarszającej się kondycji finansowej. Jak można zabezpieczyć się przed nieuczciwym kontrahentem?

Na początku każdej współpracy z klientem należy z pewną dozą ostrożności podejść do zapewnień o jego wypłacalności. Warto przeprowadzić więc następującą, uproszczoną procedurę weryfikacyjną:

  1. Należy sprawdzić czy nowy kontrahent ma dokumenty rejestrowe takie jak: NIP, VAT, REGON, KRS lub Wpis do Ewidencji ew. wyciąg z CEIDG;
  2. Warto sprawdzić czy nowy kontrahent nie jest wpisany do rejestru dłużników (np.: Krajowy Rejestr Dłużników lub Biuro Informacji Kredytowej) lub nie pojawia się na giełdach wierzytelności (tzw. giełdy długów).

Z każdym kontrahentem należy spisać umowę lub co najmniej przekazać mu do akceptacji Ogólne warunki dostaw i sprzedaży. Ogólnymi warunkami dostaw i sprzedaży posługują się dostawcy i sprzedawcy – są to spisane zasady do zaakceptowania przy składaniu zamówienia wskazujące jak będzie realizowana współpraca. Ogólne warunki dostaw i sprzedaży zawierają ustalenia takich istotnych zagadnień jak: warunki i termin dostawy, moment przejścia ryzyka na kupującego, odpowiedzialność sprzedawcy za wady towaru, zasady zwrotu towarów, warunki płatności, ustalenie właściwości sądu właściwego dla sporu z kontrahentem.

Jak jeszcze może się zabezpieczyć sprzedawca? Poniżej przedstawiam dwa najczęściej spotykane sposoby: podpisanie faktury przez kontrahenta oraz weksel in blanco z porozumieniem wekslowym.

Podpisanie faktury przez kontrahenta

Zasadniczo, fakturę można wystawić przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi – podstawą prawną jest tu art. 106 (i) ust. 7 pkt 1) ustawy o podatku od towarów i usług: „Faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi”. Oznacza to, że faktury mogą być wystawione w okresie pomiędzy 30-tym dniem przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi a 15 dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę (poza pewnymi wyjątkami, gdzie faktury mogą być wystawione dowolnie wcześnie, np.: faktur dla czynności rozliczanych w okresach rozliczeniowych).

Z powyższego wynika, że faktury te mogą być wystawione przed dokonaniem dostawy towaru lub przed wykonaniem usługi, byle nie nastąpiło to wcześniej niż przed 30 dniem od dnia dokonania dostawy towarów bądź od dnia wykonania usługi. Dla sprzedawcy oznacza to, że ma towar w magazynie i najpierw wysyła fakturę do podpisu i zaakceptowania, po otrzymaniu zaś podpisanej faktury wysyła towar.

Co umożliwia uzyskanie podpisu na fakturze przez kontrahenta? Księgowa lub doradca podatkowy powie, że nie ma już obowiązku podpisywania faktur, bo zgodnie z art. 229 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej: „Państwa członkowskie nie wymagają podpisywania faktur”. Jednakże namówienie kontrahenta na podpis na fakturze służy innym, niepodatkowym celom, chodzi mianowicie o to, aby wystawiona przez sprzedawcę faktura, która została podpisana przez kupującego, nabrała waloru „zaakceptowanego przez dłużnika rachunku”, zgodnie z art. 485 § 1 pkt 2) k.p.c., a także aby stała się dowodem spełnienia świadczenia niepieniężnego przez sprzedawcę (np.: dostarczenia towaru bez wad).

Weksel in blanco

Weksel in blanco to weksel, który w momencie podpisania brakuje określonych elementów np.: kwoty zobowiązania lub daty płatności weksla. Weksel in blanco jest o tyle praktyczny, że przydaje się do zabezpieczenia roszczeń pieniężnych, których dokładna kwota będzie dopiero znana za jakiś czas. Do weksla in blanco dołącza się porozumienie wekslowe, w którym strony precyzyjnie opisują w jakich konkretnie przypadkach posiadacz weksla może go wypełnić.

Weksel in blanco, podobnie jak i zaakceptowana przez kupującego faktura, umożliwia skorzystanie z postępowania nakazowego – szybkiego i skutecznego postępowania sądowego.

W praktyce gospodarczej stosuje się też inne zabezpieczenia, takie jak: hipoteka, zastaw rejestrowy, poręczenie cywilne, zastrzeżenie prawa własności, przewłaszczenie na zabezpieczenie.

 

Foto dzięki uprzejmości Stuart Miles / freedigitalphotos.net